bakthivahini
Story of Nataraja
నటరాజు పరమశివుని యొక్క విశిష్టమైన, మరో శక్తివంతమైన రూపం. ఈ రూపంలో శివుడు తాండవ నృత్యాన్ని ఆవిష్కరిస్తూ, సృష్టి, స్థితి, లయ అనే విశ్వ తత్వాలను ప్రతిబింబిస్తున్నారు. ఆయన నృత్యం కేవలం ఒక శారీరక కదలిక మాత్రమే కాదు, అది విశ్వంలో నిరంతరం జరుగుతున్న మార్పులకు, పరిణామాలకు ప్రతీక. హిందూ ధర్మంలో నటరాజుకు అపారమైన ప్రాముఖ్యత ఉంది. ఆయన రూపం ఆధ్యాత్మికత, తత్వశాస్త్రం, మరియు శిల్పకళలను ఏకకాలంలో అద్భుతంగా సమన్వయపరుస్తుంది.
నటరాజు కథ: ఆనంద తాండవం వెనుక ఉన్న పురాణం
నటరాజు కథ చిదంబరం అనే పవిత్ర పుణ్యక్షేత్రంతో ముడిపడి ఉంది. పురాణాల ప్రకారం, చిదంబరంలోని దారుకావనంలో నివసిస్తున్న కొందరు ఋషులు తమ తపస్సు వల్ల లభించిన శక్తిపై అహంకారం పెంచుకున్నారు. వారి అహంకారాన్ని తొలగించి, జ్ఞానోదయం కలిగించడానికి శివుడు, మహావిష్ణువుతో (మోహిని రూపంలో) మరియు బ్రహ్మదేవుడితో కలిసి అక్కడకు విచ్చేశారు. ఋషులు శివుడిని గుర్తించలేక, తమ తపశ్శక్తితో పులిని సృష్టించి ఆయనపైకి పంపారు. శివుడు ఆ పులిని సంహరించి, దాని చర్మాన్ని ధరించారు. తరువాత, ఒక పామును సృష్టించి పంపగా, శివుడు దానిని తన మెడలో ఆభరణంగా ధరించారు. చివరగా, ఋషులు అపస్మర పురుషుడిని సృష్టించి శివునిపైకి పంపగా, శివుడు అపస్మరుడిని తన కుడి పాదం కింద అణచివేసి, ఆనంద తాండవం చేశారు. ఈ దివ్యమైన నృత్యం ఆధ్యాత్మిక ఆనందాన్ని మరియు బ్రహ్మాండం యొక్క నిరంతర కదలికను ప్రతిబింబిస్తుంది.
చిదంబరం ఆలయం: నటరాజు లీలకు సాక్ష్యం
చిదంబరంలోని నటరాజు ఆలయం ఈ ఆనంద తాండవం కథకు సజీవ సాక్ష్యంగా నిలిచింది. ఈ దేవాలయంలో శివుడిని కేవలం లింగ రూపంలో కాకుండా, నటరాజు (తాండవ నృత్య) రూపంలో పూజిస్తారు. ఇక్కడ ప్రసిద్ధి చెందిన “చిదంబర రహస్యం” అనే అద్భుతమైన తత్వం, భక్తుల ఆధ్యాత్మిక అనుభవాలను మరింతగా పెంచుతుంది. ఈ రహస్యం, పరమేశ్వరుడు శూన్యరూపంలో (అంటే ఏ రూపంలోనూ కాకుండా, నిరాకారంగా) కొలువై ఉంటాడనే జ్ఞానాన్ని సూచిస్తుంది.
శాస్త్రాలలో ప్రస్తావన
నటరాజుని తాండవం అగ్ని పురాణం, శివ పురాణం, రుద్రసంహిత వంటి అనేక ప్రాచీన గ్రంథాలలో విరివిగా ప్రస్తావించబడింది. ఇది సృష్టి, స్థితి, మరియు లయములను సమన్వయపరచే నృత్యంగా, విశ్వ కదలికకు ప్రతీకగా అభివర్ణించబడింది.
నటరాజు విగ్రహంలోని చిహ్నాలు: లోతైన అర్థాలు
నటరాజు రూపంలోని ప్రతి అంశానికి ఒక ప్రగాఢమైన తాత్విక అర్థం ఉంది.
- నృత్య భంగిమ: నటరాజు తన కుడి పాదంతో భూమిని తాకి, ఎడమ పాదాన్ని పైకి లేపి నాట్య భంగిమలో ఉంటారు. కుడి పాదం స్థిరత్వాన్ని, సృష్టిని, ఆధ్యాత్మిక అస్తిత్వాన్ని సూచిస్తుంది. పైకి లేపిన ఎడమ పాదం మోక్షాన్ని, ముక్తిని, అజ్ఞానం నుండి విముక్తిని సూచిస్తుంది.
- అగ్నిమండలం: నటరాజు చుట్టూ ఉండే ప్రకాశవంతమైన అగ్నిమండలం లేదా తిరువాసి, విశ్వంలోని మార్పును, నిరంతర పరివర్తనను, లయాన్ని సూచిస్తుంది. ఇది కాలచక్రానికి కూడా ప్రతీక.
- అపస్మర పురుషుడు: ఆయన కుడి పాదం కింద అపస్మర పురుషుడు (లేదా ముయలక) ఉంటాడు. ఇది అజ్ఞానాన్ని, అహంకారాన్ని, దుష్ట శక్తులను సూచిస్తుంది. శివుడు వాటిని అణచివేసి, జ్ఞానాన్ని ప్రసాదిస్తాడని అర్థం.
Story of Nataraja – చిహ్నాల అర్థం (ముద్రలు)
- డమరు (కుడి చేతిలో): ఇది శబ్ద బ్రహ్మాన్ని, సృష్టికి మూలమైన ధ్వనిని సూచిస్తుంది. విశ్వం శబ్దం నుండి పుట్టిందని చెప్పే సృష్టి రహస్యాన్ని ఇది తెలియజేస్తుంది.
- అగ్ని (ఎడమ చేతిలో): ఇది విధ్వంసాన్ని, లయాన్ని సూచిస్తుంది. అయితే, ఈ విధ్వంసం కొత్త సృష్టికి, పునర్జన్మకు మార్గం సుగమం చేస్తుంది.
- అభయ ముద్ర (మరొక కుడి చేయి): భక్తులకు భయం లేదని, రక్షణ కల్పిస్తానని వాగ్దానం చేసే ముద్ర ఇది. ఇది ధైర్యాన్ని, శాంతిని ప్రసాదిస్తుంది.
- లేచిన పాదం (ఎడమ పాదం): ఇది మోక్షాన్ని, పునర్జన్మ చక్రం నుండి విముక్తిని సూచిస్తుంది. భక్తులు ఆధ్యాత్మికంగా ఎదగడానికి, పరమాత్మతో ఏకం కావడానికి మార్గాన్ని ఇది చూపుతుంది.
- గంగ (శిరస్సుపై): గంగాదేవి పవిత్రతకు, ఆధ్యాత్మిక శుద్ధికి ప్రతీక.
- చంద్రుడు (శిరస్సుపై): మనసును, ప్రశాంతతను సూచిస్తుంది.
తాత్త్విక ప్రాముఖ్యత
నటరాజు రూపం విశ్వ తత్వానికి ఒక గొప్ప ప్రతీక. ఆయన తాండవం సృష్టి, స్థితి, మరియు లయ అనే మూడు దశలను సూచిస్తుంది, ఇది జీవన చక్రాన్ని మరియు విశ్వంలో ఉన్న క్రమబద్ధతను గుర్తు చేస్తుంది. ఆయన రూపం భౌతిక జీవితాన్ని అధిగమించి, ఆధ్యాత్మిక దిశగా ప్రయాణించే మార్గాన్ని చూపుతుంది. ఇది మానవుడు అజ్ఞానాన్ని జయించి, పరమానంద స్థితిని చేరుకోవాలని సందేశాన్ని ఇస్తుంది.
కళ మరియు సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యత
- నృత్య కళల్లో పాత్ర: భారతీయ నృత్య కళలు, ముఖ్యంగా భరతనాట్యం, నటరాజు రూపానికి అత్యంత ప్రాధాన్యత ఇస్తాయి. ఆయన తాండవం భారతీయ నృత్యానికి, లయబద్ధమైన కదలికలకు ప్రేరణ. నాట్యశాస్త్రంలో శివుని తాండవం ప్రధానాంశం.
- శిల్ప కళలో ప్రాధాన్యం: భారతదేశంలోని అనేక పురాతన దేవాలయాలలో నటరాజుని అద్భుతమైన శిల్పాలు కనిపిస్తాయి. వీటిలో ప్రతి శిల్పం శిల్పకళా నైపుణ్యానికి, కళాత్మకతకు ప్రతీక. చోళుల కాలంలో నటరాజు కాంస్య విగ్రహాలు అత్యంత ప్రసిద్ధి పొందాయి.
- జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ గుర్తింపు: నటరాజు భారతీయ సంస్కృతి, తత్వశాస్త్రాలకు ఒక సార్వత్రిక చిహ్నంగా మారారు. ఆయన రూపం ప్రపంచవ్యాప్తంగా భారతీయ ఆధ్యాత్మికతకు, శాశ్వత సత్యాలకు ఒక ప్రతీకగా గుర్తింపు పొందింది.
ముగింపు
నటరాజు కేవలం ఒక దేవతామూర్తి మాత్రమే కాదు; ఆయన రూపం ఆధ్యాత్మికత, తత్వశాస్త్రం, మరియు శిల్పకళల అద్భుతమైన సమన్వయానికి చిహ్నం. హిందూ ధర్మంలో ఆయనకు ఉన్న ప్రాముఖ్యత ఎంతో గొప్పది. ఆయన తత్వం మనల్ని ఈ భౌతిక జీవితాన్ని అధిగమించి, అజ్ఞానాన్ని జయించి, ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో ముందుకు నడిపిస్తుంది. నటరాజు కథ, ఆయన రూపంలోని ప్రతి అంశం, మరియు ఆయన తాత్విక ప్రాముఖ్యతను అర్థం చేసుకోవడం భక్తుల ఆధ్యాత్మిక పయనానికి, ఆత్మజ్ఞానానికి గొప్ప ప్రేరణగా నిలుస్తుంది.
