bakthivahini
Bhagavad Gita in Telugu Language
అర్జున ఉవాచ
జ్యాయసీ చేత్ కర్మణస్తే మతా బుద్ధిః, జనార్దన
తత్కిం కర్మణి ఘోరే మాం నియోజయసి? కేశవ
జనార్దనా (కృష్ణా)! కర్మ కంటే బుద్ధి (జ్ఞానం) గొప్పదని నీవు భావిస్తే, ఈ భయంకరమైన యుద్ధ కర్మలో నన్ను ఎందుకు నియోగిస్తున్నావు?
వ్యామిశ్రేణేవ వాక్యేన బుద్ధిం మోహయసీవ మే
తత్ ఏకం వద నిశ్చత్య, యేన శ్రేయో అహమ్ ఆప్నుయామ్.
నీ సంక్లిష్టమైన మాటలతో నా బుద్ధిని గందరగోళానికి గురిచేస్తున్నట్లున్నావు. నేను శ్రేయస్సు పొందేలా ఒక నిర్ణయాత్మకమైన విషయాన్ని చెప్పు.
శ్రీభగవానువాచ
లోకేస్మిన్ ద్వివిధా నిష్ఠా పురా ప్రోక్తా మయా, అనఘా
జ్ఞానయోగేన సాంఖ్యానాం, కర్మయోగేన యోగినామ్
ఓ అర్జునా! ఈ లోకంలో రెండు విధాలైన నిష్ఠలు (మార్గములు) పూర్వం నాచే చెప్పబడ్డాయి. సాంఖ్యులకు జ్ఞానయోగం, యోగులకు కర్మయోగం.
న కర్మణామ్ అనారంభః నైష్కర్మ్యమ్ పురుషోశ్నుతే
న చ సంన్యసనాత్ ఏవ సిద్ధిం సమధిగచ్ఛతి
కర్మలను ప్రారంభించకుండా మనిషి కర్మరాహిత్యాన్ని (నైష్కర్మ్యం) పొందలేడు. కేవలం కర్మలను విడిచిపెట్టడం వల్లనే సిద్ధిని పొందలేడు.
న హి కశ్చిత్ క్షణమపి జాతు తిష్ఠతి అకర్మకృత్
కార్యతే హి అవశః కర్మ సర్వః ప్రకృతిజైః గుణైః
ఎవరూ ఒక్క క్షణం కూడా కర్మ చేయకుండా ఉండలేరు. ప్రకృతి నుండి పుట్టిన గుణాలచే ప్రతి ఒక్కరూ తప్పనిసరిగా కర్మలు చేయించబడతారు.
కర్మేంద్రియాణి సంయమ్య య అస్తే మనసా స్మరన్
ఇంద్రియార్థాన్ విమూఢాత్మా, “మిథ్యాచారః” స ఉచ్యతే
కర్మ ఇంద్రియాలను నియంత్రించి, మనస్సుతో ఇంద్రియ విషయాలను తలచుకునే మూర్ఖుడు మిథ్యాచారుడు (కపట భక్తుడు) అని చెప్పబడతాడు.
యః తు ఇంద్రియాణి మనసా నియమ్య ఆరభతే, అర్జునా
కర్మేంద్రియైః కర్మయోగమ్ అసక్తః, స విశిష్యతే
అయితే, అర్జునా! మనస్సుతో ఇంద్రియాలను నియంత్రించి, ఆసక్తి లేకుండా కర్మ ఇంద్రియాలతో కర్మయోగాన్ని ఆచరించేవాడు శ్రేష్ఠుడు.
నియతం కురు కర్మ త్వం! కర్మ జ్యాయో హి అకర్మణః
శరీరయా త్రాపిచతే న ప్రసిద్ధ్యేత్ అకర్మణః
నీవు నియమితమైన కర్మను చేయుము! కర్మ చేయకపోవడం కంటే కర్మ చేయడం శ్రేష్ఠం. కర్మ చేయకపోవడం వల్ల నీ శరీర నిర్వహణ కూడా సాధ్యం కాదు.
యజ్ఞాత్ కర్మణో అన్యత్ర లోకోయం కర్మబంధనః
తదర్థం కర్మ కౌంతేయ! ముక్తసంగః సమాచర
యజ్ఞం కోసం చేసే కర్మలు మినహా, ఈ లోకంలోని కర్మలన్నీ బంధానికి కారణమవుతాయి. అందుచేత, కౌంతేయా (అర్జునా)! ఆసక్తిని విడిచిపెట్టి, ఆ యజ్ఞం కోసం కర్మను ఆచరించు.
సహయజ్ఞాః ప్రజాః సృష్ట్యా పురోవాచ ప్రజాపతిః
అనేన ప్రసవిష్యధ్వమ్ ఏషవో అస్తి ఇష్టకామధుక్
సృష్టి ప్రారంభంలో ప్రజాపతి (బ్రహ్మ) యజ్ఞంతో కూడిన ప్రజలను సృష్టించి, “దీని ద్వారా వృద్ధి చెందండి. ఇది మీకు కోరికలన్నీ తీర్చే కామధేనువు వంటిది” అని చెప్పాడు.
దేవాన్ భావయతానేన, తే దేవా భావయంతు వః
పరస్పరం భావయంతః శ్రేయః పరమవాప్స్యథ
మీరు యజ్ఞాల ద్వారా దేవతలను సంతోషపెట్టండి, దేవతలు మిమ్మల్ని సంతోషపెడతారు. ఈ విధంగా పరస్పరం సహకరించుకోవడం ద్వారా మీరు పరమ శ్రేయస్సును పొందుతారు.
ఇష్టాన్ భోగాన్ హి వో దేవా దాస్యంతే యజ్ఞభావితాః
తైః దత్తాన్ అప్రదాయైభ్యో యో భుంక్తే స్తేన ఏవ సః
యజ్ఞాల ద్వారా సంతోషించిన దేవతలు మీకు కావలసిన భోగాలను ఇస్తారు. వారు ఇచ్చిన వాటిని వారికి తిరిగి ఇవ్వకుండా (యజ్ఞాల ద్వారా) ఎవరైతే అనుభవిస్తారో, వాడు దొంగతో సమానం.
యజ్ఞశిష్టాశినః సంతో ముచ్యంతే సర్వకిల్బిషైః
భుంజతే తే త్వఘం పాపా యే పచంత్ ఆత్మకారణాత్
యజ్ఞం చేసిన తర్వాత మిగిలిన ప్రసాదాన్ని తినేవారు అన్ని పాపాల నుండి విముక్తులవుతారు. తమ స్వార్థం కోసం వండుకుని తినేవారు పాపాన్ని తిన్నట్లే.
అన్నాత్ భవంతి భూతాని, పర్జన్యాత్ అన్నసంభవః
యజ్ఞాత్ భవతి పర్జన్యో, యజ్ఞః కర్మసముద్భవః
జీవులన్నీ ఆహారం వల్ల పుడతాయి, వర్షం వల్ల ఆహారం పుడుతుంది, యజ్ఞం వల్ల వర్షం కురుస్తుంది, యజ్ఞం కర్మల నుండి పుడుతుంది.
కర్మ బ్రహ్మోద్భవం విద్ధి, బ్రహ్మాక్షరసముద్భవమ్
తస్మాత్ సర్వగతం బ్రహ్మన్ నిత్యం యజ్ఞే ప్రతిష్ఠితమ్
కర్మ బ్రహ్మ నుండి పుడుతుందని తెలుసుకోండి, బ్రహ్మ అక్షరం (శాశ్వతమైనది) నుండి పుడుతుంది. కాబట్టి సర్వవ్యాపకమైన బ్రహ్మం ఎల్లప్పుడూ యజ్ఞంలో ప్రతిష్ఠితమై ఉంటుంది.
ఏవం ప్రవర్తితం చక్రం నానువర్తయతీహ యః
అఘాయుః ఇంద్రియారామో మోఘం పార్థ స జీవతి
ఈ విధంగా తిరుగుతున్న (కర్మ) చక్రాన్ని అనుసరించనివాడు, పాపాలతో జీవించేవాడు, ఇంద్రియ సుఖాల కోసం జీవించేవాడు, ఓ పార్థా! వాడు వ్యర్థంగా జీవిస్తున్నాడు.
యస్త్వాత్మరతిరేవాస్యాత్, ఆత్మతృప్తశ్చ మానవః
ఆత్మన్యేవ చ సంతుష్టః తస్య కార్యం న విద్యతే
ఎవడైతే తన ఆత్మలోనే ఆనందాన్ని పొందుతాడో, తన ఆత్మతోనే తృప్తి చెందుతాడో, తన ఆత్మలోనే సంతోషంగా ఉంటాడో, వాడికి చేయవలసిన పని ఏమీ లేదు.
నైవ తస్య కృతేనార్థో నాకృతేనేహ కశ్చన
న చాస్య సర్వభూతేషు కశ్చిదర్థవ్యపాశ్రయః
వాడికి (ఆత్మజ్ఞానం పొందినవాడికి) చేసిన దాని వల్ల లాభం లేదు, చేయని దాని వల్ల నష్టం లేదు. వాడికి అన్ని జీవులపై ఆధారపడవలసిన అవసరం కూడా లేదు.
తస్మాదసక్తః సతతం కార్యం కర్మ సమాచర
అసక్తో హ్యాచరన్ కర్మ పరమాప్నోతి పూరుషః
కాబట్టి, ఆసక్తి లేకుండా ఎల్లప్పుడూ చేయవలసిన కర్మలను చేయి. ఆసక్తి లేకుండా కర్మలు చేసేవాడు పరమగతిని పొందుతాడు.
కర్మణైవ హి సంసిద్ధిమాస్థితా జనకాదయః
లోకసంగ్రహమేవాపి సంపశ్యన్ కర్తుమర్హసి
జనకుడు మొదలైనవారు కర్మల ద్వారానే సిద్ధిని పొందారు. లోక కళ్యాణం కోసం కూడా నువ్వు కర్మలు చేయాలి.
యద్యదాచరతి శ్రేష్ఠస్తత్తదేవేతరో జనః
స యత్ప్రమాణం కురుతే లోకస్తదనువర్తతే
శ్రేష్ఠుడు ఏమి ఆచరిస్తే, సాధారణ ప్రజలు కూడా దానినే ఆచరిస్తారు. వాడు దేనిని ప్రమాణంగా తీసుకుంటే, లోకం దానినే అనుసరిస్తుంది.
న మే పార్థ! అస్తి కర్తవ్యం త్రిషు లోకేషు కించన
న అనవాప్తవ్యమ్, ఆప్తవ్యం వర్త ఏవ చ కర్మణి
ఓ పార్థా! మూడు లోకాల్లో నాకు చేయవలసిన పని ఏమీ లేదు. పొందవలసినది, పొందకూడనిది ఏదీ లేదు. అయినా నేను కర్మలో నిమగ్నమై ఉంటాను.
యది హి అహం న వర్తేయం జాతు కర్మణి యత్ ఇంద్రితః
మమ వర్త్మ అనువర్తంతే మనుష్యాః, పార్థ! సర్వశః
ఓ పార్థా! నేను జాగ్రత్తగా కర్మలు చేయకపోతే, మనుషులందరూ నా మార్గాన్ని అనుసరిస్తారు.
ఉత్సీదేయుః ఇమే లోకా న కుర్యాం కర్మచేత్, అహమ్
సంకరస్య చ కర్తా స్యామ్ ఉపహన్యామిమాః ప్రజాః
నేను కర్మలు చేయకపోతే ఈ లోకాలన్నీ నాశనమవుతాయి. నేను వర్ణ సంకరానికి కారణమై ఈ ప్రజలను నాశనం చేసినవాడిని అవుతాను.
సక్తాః కర్మణి అవిద్వాంసో యథా కుర్వంతి, భారత
కుర్యాత్ విద్వాన్ తథా అసక్తః, చికీర్షుః లోక సంగ్రహమ్
ఓ భారతా! అజ్ఞానులు ఆసక్తితో కర్మలు చేసినట్లే, జ్ఞాని కూడా ఆసక్తి లేకుండా లోక కళ్యాణం కోరుతూ కర్మలు చేయాలి.
న బుద్ధిభేదం జనయేత్ అజ్ఞానాం కర్మసంగినామ్
జోషయేత్ సర్వకర్మాణి విద్వాన్ యుక్తః సమాచరన్
కర్మలపై ఆసక్తి గల అజ్ఞానుల బుద్ధిని చెదరగొట్టకూడదు. జ్ఞాని అన్ని కర్మలను ఆచరిస్తూ వారిని ప్రోత్సహించాలి.
ప్రకృతేః క్రియమాణాని గుణైః కర్మాణి సర్వశః
అహంకారవిమూఢాత్మా ‘కర్తా హమ్’ ఇతి మన్యతే
ప్రకృతి గుణాల ద్వారా కర్మలన్నీ చేయబడుతున్నాయి. అహంకారం చేత మోహితుడైనవాడు ‘నేను కర్తను’ అని అనుకుంటాడు.
తత్త్వవిత్తు మహాబాహో! గుణకర్మవిభాగయోః
“గుణా గుణేషు వర్తంత” ఇతి మత్వా న సజ్జతే
ఓ మహాబాహో! తత్త్వం తెలిసినవాడు గుణకర్మల విభాగం తెలిసి, “గుణాలు గుణాలలోనే ప్రవర్తిస్తున్నాయి” అని తెలుసుకొని ఆసక్తి చెందడు.
ప్రకృతేః గుణసమ్మూఢాః సజ్జంతే గుణ కర్మసు
తాన్ అకృత్స్న విదో మందాన్ కృత్స్న విత్ న విచాలయేత్
ప్రకృతి గుణాలచే మోహితులైనవారు గుణకర్మలలో ఆసక్తి చెందుతారు. తక్కువ జ్ఞానం గల ఆ మూర్ఖులను సంపూర్ణ జ్ఞానం గలవాడు కదల్చకూడదు.
మయి సర్వాణి కర్మాణి సన్యస్య, అధ్యాత్మచేతసా
“నిరాశీ-నిర్మమో” భూత్వా యుధ్యస్వ! విగతజ్వరః
నా యందు అన్ని కర్మలను సమర్పించి, ఆత్మజ్ఞానంతో నిరాశ, మమకారం లేకుండా జ్వరం లేనివాడివై యుద్ధం చేయి.
యే మే మత మిదం నిత్యమ్ అనుతిష్ఠంతి మానవాః
శ్రద్ధావంతో, అనసూయంతో ముచ్యంతే తేపి కర్మభిః
ఎవరైతే నా ఈ మతాన్ని ఎల్లప్పుడూ ఆచరిస్తారో, శ్రద్ధాళువులై, అసూయ లేకుండా ఉంటారో, వారు కూడా కర్మల నుండి విముక్తులవుతారు.
యే తు ఏతత్ అభ్యసూయంతో న అనుతిష్ఠంతి మే మతమ్ సర్వజ్ఞానవిమూఢాం తాన్ విద్ధి నష్టాన్ అచేతసః
ఎవరైతే ఈ మతాన్ని అసూయతో తిరస్కరించి ఆచరించరో, వారిని సర్వజ్ఞానవిమూఢులుగా, నశించినవారిగా తెలుసుకో.
సదృశం చేష్టతే స్వస్యాః ప్రకృతేః జ్ఞానవానపి
ప్రకృతిం యాంతి భూతాని! నిగ్రహః కిం కరిష్యతి?
జ్ఞానవంతుడు కూడా తన ప్రకృతికి అనుగుణంగానే ప్రవర్తిస్తాడు. జీవులన్నీ ప్రకృతిని అనుసరిస్తాయి! నిగ్రహం ఏమి చేస్తుంది?
ఇంద్రియస్య ఇంద్రియస్యార్థే రాగద్వేషౌ వ్యవస్థితౌ
తయోః న వశమాగచ్ఛేత్ తౌ హి అస్య పరపక్షినౌ
ప్రతి ఇంద్రియానికి సంబంధించిన విషయాల పట్ల రాగద్వేషాలు (ఇష్టాయిష్టాలు) అనేవి సహజంగానే ఉంటాయి. వాటికి లొంగిపోకూడదు. ఎందుకంటే అవి మన శత్రువుల వంటివి.
శ్రేయాన్ స్వధర్మో విగుణః పరధర్మాత్ స్వనుష్ఠితాత్
స్వధర్మే నిధనం శ్రేయః పరధర్మో భయావహః
లోపాలున్నా సరే, స్వంత ధర్మాన్ని పాటించడం మంచిది. ఇతరుల ధర్మాన్ని చక్కగా పాటించడం కంటే, స్వంత ధర్మాన్ని పాటిస్తూ మరణించడం మేలు. ఇతరుల ధర్మం భయాన్ని కలిగిస్తుంది.
అథ కేన ప్రయుక్తోయం పాపం చరతి పూరుషః
అనిచ్ఛన్నపి వార్షణేయ బలాదివ నియోజితః
ఓ కృష్ణా! మనిషి ఇష్టం లేకపోయినా, ఏ శక్తి వల్ల పాపం చేస్తాడు? బలవంతంగా చేయించినట్లు ఎందుకు ప్రవర్తిస్తాడు?
శ్రీ భగవానువాచ
కామ ఏష క్రోధ ఏష రజోగుణసముద్భవః
మహాశనో మహాపాప్మా విద్యేనమిహ వైరిణమ్
అది కోరిక, అది కోపం, అది రజోగుణం నుండి పుడుతుంది. అది గొప్ప తినేవాడు, గొప్ప పాపం. దాన్ని ఇక్కడ శత్రువుగా తెలుసుకో.
ధూమేనావ్రియతే వహ్నిర్యథాదర్శో మలేన చ
యథోల్బేనావృతో గర్భస్తథా తేనేదమావృతమ్
పొగ వలన అగ్ని కప్పబడినట్లు, అద్దం దుమ్ముతో కప్పబడినట్లు, గర్భం ఉల్బంతో కప్పబడినట్లు, జ్ఞానం కూడా కామం వలన కప్పబడుతుంది.
ఆవృతం జ్ఞానమేతేన జ్ఞానినో నిత్యవైరిణా
కామరూపేణ కౌంతేయ దుష్పూరేణానలేన చ
జ్ఞానులకు శాశ్వత శత్రువైన ఈ కామం, కోరిక రూపంలో, తీర్చలేని అగ్నిలాగా జ్ఞానాన్ని కప్పివేస్తుంది.
ఇంద్రియాణి మనో బుద్ధిరస్య అధిష్ఠానముచ్యతే
ఏతైర్విమోహయత్యేష జ్ఞానమావృత్య దేహినమ్
ఇంద్రియాలు, మనస్సు, బుద్ధి అనేవి అతనికి ఆధారాలుగా చెప్పబడ్డాయి. వీటి ద్వారా అతను మోహంలో పడి, జ్ఞానం కప్పబడి, శరీరంతో బంధింపబడతాడు.
తస్మాత్ త్వమింద్రియణ్యాదౌ నియమ్య భరతర్షభ
పాప్మానం ప్రజహి హ్యేనం జ్ఞానవిజ్ఞాననాశనమ్
కాబట్టి, ఓ అర్జునా! ముందుగా నీ ఇంద్రియాలను నియంత్రించు. జ్ఞానవిజ్ఞానాన్ని నాశనం చేసే ఈ పాపాన్ని వదిలించుకో.
ఇంద్రియాణి పరాణ్యాహురింద్రియేభ్యః పరం మనః
మనసస్తు పరా బుద్ధిర్యో బుద్ధేః పరతస్తు సః
ఇంద్రియాలు బాహ్యమైనవని చెబుతారు. ఇంద్రియాల కంటే మనస్సు ఉన్నతమైనది. మనస్సు కంటే బుద్ధి ఉన్నతమైనది. బుద్ధి కంటే ఆత్మ ఉన్నతమైనది.
ఏవం బుద్ధేః పరం బుద్ధ్వా సంస్తభ్య ఆత్మానమాత్మనా
జహి శత్రుం మహాబాహో కామరూపం దురాసదమ్
ఈ విధంగా బుద్ధి కంటే ఉన్నతమైన దాన్ని తెలుసుకొని, ఆత్మ ద్వారా ఆత్మను స్థిరపరుచుకొని, ఓ అర్జునా! కామరూపంలో ఉన్న, జయించడం కష్టమైన శత్రువును జయించు.
