bakthivahini
Bhagavad Gita in Telugu Language
శ్రీభగవాన్ ఉవాచ
అనాశ్రితః కర్మఫలం కార్యం కర్మ కరోతి యః
స సన్యాసీ చ యోగీ చ! న నిరగ్నిః, న చ అక్రియః
తాత్పర్యం
కర్మఫలంపై ఆసక్తి లేకుండా, తన విధిగా కర్మను చేసేవాడు సన్యాసి మరియు యోగి అవుతాడు. కేవలం అగ్నిని విడిచిపెట్టినవాడు గానీ, కర్మలు చేయనివాడు గానీ సన్యాసి, యోగి కాడు.
యం ‘సంన్యాసమ్’ ఇతి ప్రాహుః ‘యోగం’ తం విద్ధి, పాండవ
న హి యః సంన్యస్త సంకల్పో ‘యోగీ’ భవతి కశ్చన
తాత్పర్యం
ఓ పాండవ! దేనిని సన్యాసం అని అంటారో, దానినే యోగం అని తెలుసుకో. సంకల్పాలను విడిచిపెట్టనివాడు ఎవ్వడూ యోగి కాలేడు.
ఆరురుక్షోర్మునేః యోగం ‘కర్మకారణమ్’ ఉచ్యతే
యోగారూఢస్య తస్యైవ ‘శమః కారణమ్’ ఉచ్యతే
తాత్పర్యం
యోగమును సాధించాలనుకునే మునికి కర్మలు సాధనగా చెప్పబడతాయి. యోగమును సాధించిన వానికి శాంతి సాధనగా చెప్పబడుతుంది.
యదా హి న ఇంద్రియార్థేషు న కర్మసు అనుషజ్జతే
సర్వసంకల్పసంన్యాసీ “యోగారూఢః” తత్ ఉచ్యతే
తాత్పర్యం
ఎప్పుడైతే ఇంద్రియ విషయాలలోనూ, కర్మలలోనూ ఆసక్తి ఉండదో, అప్పుడు అన్ని సంకల్పాలను విడిచిపెట్టినవాడు “యోగారూఢుడు” అని చెప్పబడతాడు.
ఉద్ధరేత్ ఆత్మన్ ఆత్మానం, న ఆత్మానమ్ అవసాదయేత్
ఆత్మైవ హి ఆత్మనో ‘బంధుః’! ఆత్మైవ ‘రిపుః’ ఆత్మనః
తాత్పర్యం
తనను తాను ఉద్ధరించుకోవాలి, తనను తాను దిగజార్చుకోకూడదు. తనకి తానే బంధువు, తనకి తానే శత్రువు.
బంధుః ఆత్మా ఆత్మనః తస్య, యేన ఆత్మైవ ఆత్మనా జితః
అనాత్మనస్తు శ్రతుత్వే వర్తేత ఆత్మైవ శత్రువత్
తాత్పర్యం
ఎవరైతే తన మనస్సును జయిస్తారో, అతనికి తానే బంధువు. మనస్సును జయించనివానికి తానే శత్రువు అవుతాడు.
జితాత్మనః, ప్రశాంతస్య, పరమాత్మా సమాహితః
శీతోష్ణసుఖదుఃఖేషు తథా మానావమానయోః
తాత్పర్యం
మనస్సును జయించిన, శాంతంగా ఉన్నవానిలో పరమాత్మ స్థిరంగా ఉంటాడు. శీతోష్ణములు, సుఖదుఃఖములు, మానావమానములు అతనికి సమానంగా ఉంటాయి.
జ్ఞానవిజ్ఞానతృప్తాత్మా కూటస్థో విజితేంద్రియః
‘యుక్త’ ఇత్యుచ్యతే యోగీ, “సమలోష్టాశ్మకాంచనః”
తాత్పర్యం
జ్ఞాన, విజ్ఞానములతో తృప్తి చెందినవాడు, స్థిరమైనవాడు, ఇంద్రియాలను జయించినవాడు, మట్టిపెళ్ల, రాయి, బంగారం సమానంగా చూసేవాడు ‘యుక్తుడు’ అని చెప్పబడతాడు.
సుహృత్-మిత్ర-అరి-ఉదాసీన-మధ్యస్థ-ద్వేష్య
బంధుషు-సాధుష్వపి చ-పాపేషు “సమబుద్ధిః” విశిష్యతే
తాత్పర్యం
మిత్రుడు, శత్రువు, ఉదాసీనుడు, మధ్యస్థుడు, ద్వేషించేవాడు, బంధువు, మంచివారు, చెడ్డవారు అందరినీ సమానంగా చూసేవాడు విశిష్టుడు.
యోగీ యుంజిత సతతమ్ ఆత్మానం రహసి స్థితః
ఏకాకీ, యతచిత్తాత్మా, నిరాశీః, అపరిగ్రహః
తాత్పర్యం
యోగి ఎల్లప్పుడూ ఏకాంత ప్రదేశంలో ఉండి, మనస్సును నియంత్రించుకొని, ఆశలు లేనివాడై, పరిగ్రహం లేనివాడై ఆత్మను ధ్యానించాలి.
శుచౌ దేశే ప్రతిష్ఠాప్య “స్థిరమాసనమ్” ఆత్మనః
న అతి ఉచ్ఛితం – న అతి నీచం చైలాజిన కుశోత్తరమ్
తాత్పర్యం
పవిత్రమైన ప్రదేశంలో, మరీ ఎత్తుగా గానీ, మరీ పల్లంగా గానీ లేని స్థిరమైన ఆసనాన్ని వస్త్రం, జింక చర్మం, దర్భలతో ఏర్పాటు చేసుకోవాలి.
తత్ర ఏకాగ్రం మనః కృత్వా, యత చిత్తేంద్రియక్రియః
ఉపవిశ్వాసనే యుంజ్యాత్ “యోగమ్ ఆత్మవిశుద్ధయే”.
తాత్పర్యం
అక్కడ మనస్సును ఏకాగ్రం చేసి, చిత్తం, ఇంద్రియాల క్రియలను నియంత్రించి, ఆ ఆసనంపై కూర్చొని ఆత్మశుద్ధి కోసం యోగాభ్యాసం చేయాలి.
సమం కాయశిరో గ్రీవం ధారయన్ అచలం స్థిరః
సంప్రేక్ష్య నాసికాగ్రం స్వం దిశశ్చ అనవలోకయన్
తాత్పర్యం
శరీరం, తల, మెడ సమానంగా, కదలకుండా స్థిరంగా ఉంచి, నాసికాగ్రాన్ని చూస్తూ, ఇతర దిక్కులను చూడకుండా ఉండాలి.
ప్రశాంతాత్మా, విగతభీః, బ్రహ్మచారివ్రతే స్థితః
మనః సంయమ్య మచ్చిత్తో యుక్త ఆసీత “మత్పరః”
తాత్పర్యం
ప్రశాంతమైన మనస్సుతో, భయం లేకుండా, బ్రహ్మచర్య వ్రతంలో ఉండి, మనస్సును నియంత్రించి, నాపై మనస్సును ఉంచి, నన్నే పరమాత్మగా భావిస్తూ యోగయుక్తుడై కూర్చోవాలి.
యుక్తాన్నేవం సదాత్మానం యోగీ నియతమానసః
శాంతిం నిర్వాణపరమాం మత్ సంస్థామ్ అధిగచ్ఛతి
తాత్పర్యం
నియంత్రించబడిన మనస్సు గల యోగి, ఈ విధంగా ఎల్లప్పుడూ ఆత్మను ధ్యానిస్తూ, నా యందు స్థిరమైన నిర్వాణ శాంతిని పొందుతాడు.
న అతి అశ్నతస్తు యోగోస్తి, న చ ఏకాంతమ్ అనశ్నతః
న చ అతిస్వప్నశీలస్య జాగ్రతో నైవ చ, అర్జున
తాత్పర్యం
ఓ అర్జునా! అతిగా తినేవాడికి యోగం సిద్ధింపదు, పూర్తిగా తిననివాడికి కూడా సిద్ధింపదు, అతిగా నిద్రించేవాడికి గానీ, పూర్తిగా మేల్కొని ఉండేవాడికి గానీ సిద్ధింపదు.
యుక్తాహారవిహారస్య, యుక్తచేష్టస్య కర్మసు
యుక్త స్వప్నావబోధస్య యోగో భవతి దుఃఖహా
తాత్పర్యం
మితమైన ఆహారం, విహారం, కర్మలలో మితమైన ప్రయత్నం, మితమైన నిద్ర, మేల్కొనడం గలవానికి యోగం దుఃఖాన్ని పోగొడుతుంది.
యదా వినియతం చిత్తమ్ ఆత్మన్యేవ అవతిష్ఠతే
నిఃస్పృహః సర్వకామేభ్యో “యుక్త” ఇత్యుచ్యతే తదా
తాత్పర్యం
ఎప్పుడైతే నియంత్రించబడిన మనస్సు ఆత్మలోనే స్థిరంగా ఉంటుందో, అప్పుడు అన్ని కోరికలు లేనివాడు “యుక్తుడు” అని చెప్పబడతాడు.
యథా దీపో ని-వాతస్థో న ఇంగతే స ఉపమా స్మృతా
యోగినో యతచిత్తస్య యుజ్ఞతో యోగమాత్మనః
తాత్పర్యం
గాలి లేని చోట దీపం కదలకుండా ఉన్నట్లు, నియంత్రించబడిన మనస్సు గల యోగి ఆత్మయోగం చేస్తూ స్థిరంగా ఉంటాడు.
యత్ర ఉపరమతే చిత్తం నిరుద్ధం యోగసేవయా
యత్ర చ ఇవ ఆత్మన్ ఆత్మానమ్ పశ్యన్ ఆత్మని తుష్యతి”
తాత్పర్యం
యోగాభ్యాసం ద్వారా నియంత్రించబడిన మనస్సు ఎక్కడైతే నిశ్చలంగా ఉంటుందో, ఎక్కడైతే ఆత్మ ద్వారా ఆత్మను చూస్తూ ఆత్మలోనే తృప్తి చెందుతాడో.
సుఖమ్ ఆత్యంతికం యత్ తత్, బుద్ధిగ్రాహ్యమ్ అతీంద్రియమ్
వేత్తి యత్ర నచ ఏవ అయంస్థితః చలతి తత్త్వతః
తాత్పర్యం
బుద్ధిచే గ్రహించబడే, ఇంద్రియాలకు అతీతమైన, శాశ్వతమైన ఆనందం ఏదైతే ఉందో, దాన్ని పొందినవాడు తన నిజస్థితి నుండి కదలడు.
యం లబ్ధ్వా చ అపరం లాభం మన్యతే న అధికం తతః
యస్మిన్ స్థితో న దుఃఖేన గురుణాపి విచాల్యతే
తాత్పర్యం
దేనిని పొందిన తరువాత మరొక లాభాన్ని దానికంటే అధికంగా భావించడో, దేనిలో స్థిరంగా ఉంటే గొప్ప దుఃఖం చేత కూడా చలించడో,
తం విద్యాత్ దుఃఖసంయోగవియోగం ‘యోగ’ సంజ్ఞితమ్
స నిశ్చయేన యోక్తవ్యో యోగో అనిర్విణ్ణచేతసా
తాత్పర్యం
దుఃఖంతో సంబంధం లేని ఆ స్థితిని “యోగం” అని తెలుసుకో. ఈ యోగాన్ని విసుగు చెందని మనస్సుతో నిశ్చయంగా సాధించాలి.
సంకల్ప-ప్రభవాన్ కామాం త్యక్త్వా సర్వాన్ అశేషతః
మన సైవ ఇంద్రియగ్రామం వినియమ్య సమంతతః
తాత్పర్యం
సంకల్పాల నుండి పుట్టిన కోరికలన్నింటినీ పూర్తిగా విడిచిపెట్టి, మనస్సు ద్వారానే ఇంద్రియాల సమూహాన్ని అన్నివైపులా నియంత్రించాలి.
శనైః శనైః ఉపరమేత్ బుద్ధ్యా ధృతిగృహీతయా
ఆత్మసంస్థం మనః కృత్వా న కించిదపి చింతయేత్
తాత్పర్యం
ధైర్యంతో కూడిన బుద్ధితో నెమ్మదిగా ఉపశమించాలి, మనస్సును ఆత్మలో స్థిరంగా ఉంచి దేనినీ ఆలోచించకూడదు.
యతో యతో నిశ్చరతి మనః చంచలమ్ ‘అస్థిరమ్’
తతఃతతో నియమ్య ఏతత్ ఆత్మన్యేవ వశం నయేత్
తాత్పర్యం
చంచలమైన, అస్థిరమైన మనస్సు ఎక్కడెక్కడికి పోతుందో, అక్కడికక్కడికి దానిని నియంత్రించి ఆత్మలోనే వశం చేసుకోవాలి.
ప్రశాంతమనసం హి ఏనం యోగినం సుఖముత్తమమ్
ఉపైతి శాంతరజసం బ్రహ్మ భూతమ్ అకల్మషమ్
తాత్పర్యం
ప్రశాంతమైన మనస్సు గల, రజోగుణం శాంతించిన, బ్రహ్మభూతుడైన, కల్మషం లేని ఈ యోగిని ఉత్తమమైన సుఖం చేరుతుంది.
యున్నేవం సదా ఆత్మానం యోగీ విగతకల్మషః
సుఖేన బ్రహ్మ సంస్పర్శమ్ “అత్యంతం సుఖమ్” అశ్నుతే
తాత్పర్యం
ఈ విధంగా ఎల్లప్పుడూ ఆత్మను ధ్యానించే, పాపం లేని యోగి సుఖంగా బ్రహ్మ స్పర్శను, అత్యంత సుఖాన్ని పొందుతాడు.
“సర్వభూతస్థమ్ ఆత్మానం! సర్వభూతాని చ ఆత్మని!”
ఈక్షతే యోగయుక్తాత్మా, “సర్వత్ర సమదర్శనః”
తాత్పర్యం
యోగయుక్తమైన ఆత్మ గలవాడు, “అందరిలో ఆత్మను, ఆత్మలో అందరినీ” చూస్తాడు, “అందరినీ సమానంగా చూసేవాడు” అవుతాడు.
యో మాం పశ్యతి సర్వత్ర, సర్వం చ మయి పశ్యతి
తస్య అహం న ప్రణశ్యామి, స చమే న ప్రణశ్యతి
తాత్పర్యం
నన్ను అందరిలో చూసేవాడు, అందరినీ నాలో చూసేవాడు, అతనికి నేను దూరంగా ఉండను, అతడు నాకు దూరంగా ఉండడు.
సర్వభూతస్థితం యో మాం భజతి ఏకత్వమ్ ఆస్థితః
సర్వథా వర్తమానోపి స యోగీ మయి వర్తతే
తాత్పర్యం
అందరిలో ఉన్న నన్ను ఏకత్వంతో భజించేవాడు, ఏ విధంగా ఉన్నప్పటికీ ఆ యోగి నాలోనే ఉంటాడు.
ఆత్మౌపమ్యేన సర్వత్ర సమం పశ్యతి యో, అర్జున
సుఖం వా, యది వా దుఃఖం, స యోగీ పరమో మతః
తాత్పర్యం
ఓ అర్జునా! తనను తాను ఇతరులతో పోల్చి, అందరినీ సమానంగా చూసేవాడు, సుఖం గానీ, దుఃఖం గానీ, అతడు పరమ యోగిగా భావించబడతాడు.
అర్జున ఉవాచ
యో అయం ‘యోగః’ త్వయా ప్రోక్తః సామ్యేన, మధుసూదన
ఏతస్య అహం న పశ్యామి, చంచలత్వాత్ స్థితిం స్థిరామ్
తాత్పర్యం
ఓ మధుసూదనా! నీవు చెప్పిన ఈ సామ్య యోగాన్ని, మనస్సు చంచలంగా ఉండడం వల్ల స్థిరంగా ఉండటం నేను చూడలేకపోతున్నాను.
చంచలం హి మనః కృష్ణ! ప్రమాథి బలవదృఢమ్
తస్య అహం నిగ్రహం మన్యే వాయోరివ సుదుష్కరమ్
తాత్పర్యం
కృష్ణా! మనస్సు చంచలమైనది, కలవరపరిచేది, బలమైనది, దృఢమైనది. దానిని నియంత్రించడం గాలిని నియంత్రించడం వలె చాలా కష్టం అని నేను భావిస్తున్నాను.
శ్రీ భగవాన్ ఉవాచ
అసంశయం మహాబాహో! మనో దుర్నిగ్రహం చలమ్
అభ్యాసేన, తు, కౌంతేయ! వైరాగ్యేణ చ గృహ్యతే!
తాత్పర్యం
మహాబాహు! సందేహం లేదు, మనస్సు నియంత్రించడం కష్టం, చంచలమైనది, కానీ, ఓ కౌంతేయా! అభ్యాసం మరియు వైరాగ్యం ద్వారా అది నియంత్రించబడుతుంది.
అసంయతాత్మనా యోగో దుష్ప్రప ఇతి మే మతిః
వశ్యాత్మనాతు యతతా శక్యః అవాప్తుమ్ ఉపాయతః
తాత్పర్యం
మనస్సును నియంత్రించనివాడు యోగాన్ని పొందటం కష్టం అని నా అభిప్రాయం. కానీ, మనస్సును నియంత్రించినవాడు ప్రయత్నిస్తే ఉపాయంతో పొందవచ్చు.
అర్జున ఉవాచ
అయతిః శ్రద్ధయోపేతో యోగాత్ చలితమానసః
అప్రాప్య యోగసంసిద్ధిం కాం గతిం కృష్ణ! గచ్ఛతి?
తాత్పర్యం
ప్రయత్నం చేయకుండా, శ్రద్ధతో కూడినవాడు, యోగం నుండి చలించిన మనస్సు గలవాడు, యోగసిద్ధిని పొందకుండా, కృష్ణా! ఏ గతిని పొందుతాడు?
కచ్చిత్ న ఉభయ విభ్రష్టః చిన్నాభ్రమ్ ఇవ నశ్యతి?
అప్రతిష్టో, మహాబాహో! “విమూఢ బ్రహ్మణః పథి?”
తాత్పర్యం
మహాబాహు! రెండు మార్గాల నుండి భ్రష్టుడై, చెదిరిన మేఘం వలె నశిస్తాడా? స్థిరత్వం లేనివాడు, “బ్రహ్మమార్గంలో మోసపోయినవాడు”?
ఏతత్ మే సంశయం కృష్ణ! ఛేత్తుమ్ అర్హసి అశేషతః
త్వత్ అన్యః సంశయస్య అస్య ఛేత్తా న హి ఉపపద్యతే
తాత్పర్యం
కృష్ణా! నా ఈ సందేహాన్ని పూర్తిగా తొలగించడానికి అర్హుడవు. నీవు తప్ప ఈ సందేహాన్ని తొలగించేవాడు మరొకడు లేడు.
శ్రీ భగవాన్ ఉవాచ
పార్థ! నైవ ఇహ న అముత్ర వినాశః తస్య విద్యతే
న హి కల్యాణకృత్ కశ్చిత్ దుర్గతిం, తాత! గచ్ఛతి
తాత్పర్యం
పార్థా! అతనికి ఇక్కడ గానీ, అక్కడ గానీ వినాశం లేదు. ఓ తాతా! మంచి పని చేసేవాడు ఎవ్వడూ దుర్గతికి పోడు.
ప్రాప్య పుణ్యకృతాం లోకాన్ ఉషిత్వా శాశ్వతీః సమాః
శుచీనాం శ్రీమతాం గేహే యోగభ్రష్టో అభిజాయతే
తాత్పర్యం
పుణ్యకార్యాలు చేసినవారి లోకాలను పొంది, శాశ్వతమైన సంవత్సరాలు ఉండి, యోగం నుండి భ్రష్టుడైనవాడు పవిత్రులైన, సంపన్నులైన వారి ఇళ్లలో జన్మిస్తాడు.
అథవా, యోగినామేవ కులే భవతి ధీమతామ్
ఏతద్ది దుర్లభతరం లోకే జన్మ యదీదృశమ్
తాత్పర్యం
లేదా, జ్ఞానులైన యోగుల కులంలోనే జన్మిస్తాడు. ఈ విధమైన జన్మ లోకంలో చాలా దుర్లభమైనది.
తత్ర తం బుద్ధి సంయోగం లభతే పౌర్వదేహికమ్
యతతే చ తతో భూయః సంసిద్ధౌ, కురునందన
తాత్పర్యం
ఓ కురునందనా! అక్కడ అతను పూర్వజన్మ యొక్క బుద్ధి సంయోగాన్ని పొందుతాడు, ఆ తరువాత సంసిద్ధి కోసం మరింత ప్రయత్నిస్తాడు.
పూర్వ అభ్యాసేన తేన ఏవ ప్రియతే హి అవశో అపి సః
జిజ్ఞాసురపి యోగస్య శబ్దబ్రహ్మ అతివర్తతే
తాత్పర్యం
పూర్వ అభ్యాసం చేతనే అతను అవశంగా కూడా ఆకర్షించబడతాడు, యోగం గురించి తెలుసుకోవాలనుకునేవాడు కూడా వేదాలను అధిగమిస్తాడు.
ప్రయత్నాత్ యతమానస్తు యోగీ సంశుద్ధకిల్బిషః
అనేకజన్మసంసిద్ధః తతో యాతి పరాం గతిమ్
తాత్పర్యం
ప్రయత్నంతో ప్రయత్నించే యోగి, పాపాలన్నీ పోగొట్టుకున్నవాడు, అనేక జన్మల ద్వారా సంసిద్ధి పొందినవాడు, ఆ తరువాత పరమగతిని పొందుతాడు.
తపస్విభ్యో అధికో యోగీ ! జ్ఞానిభ్యో అపి మతో అధికః
కర్మభ్యశ్చ అధికో యోగీ ! తస్మాత్ ‘యోగీ’ భవ! అర్జున
తాత్పర్యం
యోగి తపస్వులకంటే అధికుడు! జ్ఞానులకంటే కూడా అధికుడు! కర్మలకంటే కూడా యోగి అధికుడు! అందువలన ఓ అర్జునా! యోగివి కమ్ము.
యోగినామపి సర్వేషాం, మద్దతేన అంతరాత్మనా
శ్రద్ధావాన్ భజతే యో మాం, సమే యుక్తతమో మతః
తాత్పర్యం
యోగులందరిలో కూడా, నా యందు లగ్నమైన అంతరాత్మతో శ్రద్ధతో నన్ను భజించేవాడు, నాచేత ఉత్తమ యోగిగా భావించబడతాడు.
