Astadasa Sakthi Peetalu
భారతదేశంలోని పవిత్ర శక్తి కేంద్రాలు
శక్తిపీఠాలు హిందూ మతంలో అత్యంత పవిత్రమైన దేవీ క్షేత్రాలు. పురాణాల ప్రకారం, ఈ ప్రదేశాలు పరాశక్తి అమ్మవారు వివిధ రూపాల్లో కొలువై ఉన్న దివ్య నిలయాలుగా భావిస్తారు. దేవీ భాగవత పురాణం, కాళికా పురాణం, తంత్ర చూడామణి వంటి అనేక శాస్త్ర గ్రంథాలలో శక్తిపీఠాల గురించి విస్తృతమైన వర్ణనలు ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా 18 (అష్టాదశ) శక్తిపీఠాలు అత్యంత ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకున్నాయి. ఈ పవిత్ర క్షేత్రాలు భారతదేశంతో పాటు పొరుగు దేశాల్లోనూ విస్తరించి ఉన్నాయి.
శక్తిపీఠాల మూలకథ
శక్తిపీఠాల ఆవిర్భావం దక్షయజ్ఞంతో ముడిపడి ఉంది. దక్ష ప్రజాపతి తన అహంకారంతో శివుడిని అవమానించే ఉద్దేశ్యంతో ఒక యజ్ఞాన్ని తలపెట్టాడు. ఈ యజ్ఞానికి శివుడిని, తన కుమార్తె సతీదేవిని ఆహ్వానించలేదు. తన తండ్రి చేస్తున్న యజ్ఞాన్ని చూడటానికి సతీదేవి ఆహ్వానం లేకుండానే వెళ్ళింది. అక్కడ శివుడిని దక్షుడు అవమానించడం చూసి సహించలేక, అవమానభారంతో యజ్ఞగుండంలో ఆత్మార్పణం చేసుకుంది.
సతీదేవి మరణం శివుడిని తీవ్ర దుఃఖంలో ముంచింది. కోపోద్రిక్తుడైన శివుడు సతీదేవి దేహాన్ని తన భుజాలపై మోస్తూ, ప్రళయ తాండవం చేశాడు. సృష్టికి ఆటంకం కలగకుండా, లోక కల్యాణం కోసం మహావిష్ణువు తన సుదర్శన చక్రంతో సతీదేవి శరీరాన్ని 108 భాగాలుగా ఖండించాడు. సతీదేవి శరీర భాగాలు పడిన ప్రదేశాలు శక్తిపీఠాలుగా మారాయి. ఈ పీఠాలలో అమ్మవారు ఆయా రూపాలలో కొలువై ఉన్నారు.
అష్టాదశ శక్తిపీఠాల జాబితా
శక్తిపీఠం | దేవత | ప్రాంతం | రాష్ట్రం/దేశం |
---|---|---|---|
శాంకరీ | శాంకరి | త్రింకోమళి | శ్రీలంక |
కామాక్షి | కామాక్షి | కాంచీపురం | తమిళనాడు |
శృంఖల | శృంఖల | ద్వారక, గంగాసాగర్ | గుజరాత్, పశ్చిమబెంగాల్ |
చాముండేశ్వరి | చాముండేశ్వరి | మైసూరు | కర్ణాటక |
జోగులాంబ | జోగులాంబ | అలంపురం | తెలంగాణ |
భ్రమరాంబ | భ్రమరాంబ | శ్రీశైలం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
మహాలక్ష్మి | మహాలక్ష్మి | కొల్హాపూర్ | మహారాష్ట్ర |
ఏకవీర | ఏకవీర | మహూర్ | మహారాష్ట్ర |
మహంకాళి | మహంకాళి | ఉజ్జయిని | మధ్యప్రదేశ్ |
పురూహుతిక | పురూహుతిక | పిఠాపురం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
గిరిజా | గిరిజా | ప్రయాగ | ఉత్తరప్రదేశ్ |
మాణిక్యాంబ | మాణిక్యాంబ | ద్రాక్షారామం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
కామరూపిణి | కామాక్ష్య | గౌహతి | అస్సాం |
మాధవేశ్వరి | మాధవేశ్వరి | వైతరణి | ఒడిశా |
వైష్ణవీ | వైష్ణవీ | జమ్మూ | జమ్మూ & కాశ్మీర్ |
మాంగల్యగౌరీ | మాంగల్యగౌరీ | గయ | బీహార్ |
విశాలాక్షి | విశాలాక్షి | కాశీ | ఉత్తరప్రదేశ్ |
సరస్వతి | సరస్వతి | కాలాధర్ | హిమాచల్ ప్రదేశ్ |
శక్తిపీఠాల ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత
శక్తిపీఠాలు కేవలం దర్శనీయ స్థలాలు కావు, అవి లోతైన ఆధ్యాత్మిక ప్రాధాన్యతను కలిగి ఉన్నాయి.
- మాతృశక్తికి నిదర్శనం: సతీదేవి శరీరభాగాలు పడిన ప్రదేశాలు కావడంతో, ఈ పీఠాలు దైవత్వం యొక్క స్త్రీ అంశమైన ఆదిశక్తి లేదా పరాశక్తికి నిదర్శనంగా నిలుస్తాయి. ఆమె సృష్టి, స్థితి, లయ కారణమైన శక్తి.
- కోరికలు తీర్చేవి: ఈ పీఠాలను దర్శించడం ద్వారా భక్తులు తమ కోరికలు నెరవేరతాయని, ఆశీస్సులు లభిస్తాయని ప్రగాఢంగా నమ్ముతారు. శక్తిని ఆరాధించడం ద్వారా ధైర్యం, బలం, జ్ఞానం మరియు సమృద్ధి లభిస్తాయని విశ్వసిస్తారు.
- పాప నివారణ: పురాణాల ప్రకారం, ఈ పీఠాలను సందర్శించడం వలన గత జన్మల పాపాలు తొలగిపోయి, మానసిక ప్రశాంతత లభిస్తుందని నమ్ముతారు.
- మోక్ష సాధన: కొందరు భక్తులు ఈ పీఠాలు మోక్ష మార్గాన్ని సుగమం చేస్తాయని, ఆధ్యాత్మిక ఉన్నతికి దోహదపడతాయని భావిస్తారు.
- తంత్ర సాధన కేంద్రాలు: శక్తిపీఠాలు తంత్ర సాధనకు కూడా ప్రసిద్ధి చెందాయి. అనేకమంది తాంత్రిక యోగులు ఈ పీఠాలలో సాధన చేసి సిద్ధి పొందినట్లు చెబుతారు.
శక్తిపీఠాల పర్యాటక ఆకర్షణలు
ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యతతో పాటు, శక్తిపీఠాలు పర్యాటక ఆకర్షణలుగా కూడా ప్రసిద్ధి చెందాయి.
- చారిత్రక ప్రాధాన్యత: చాలా శక్తిపీఠాలు శతాబ్దాల నాటి చరిత్రను కలిగి ఉన్నాయి. వివిధ రాజవంశాలు, సామ్రాజ్యాలు ఈ ఆలయాల అభివృద్ధికి దోహదపడ్డాయి.
- శిల్పకళా సౌందర్యం: ఈ ఆలయాలు అద్భుతమైన శిల్పకళ, వాస్తుశిల్పానికి నిదర్శనం. ప్రతి ఆలయానికి దానిదైన ప్రత్యేక శైలి, నిర్మాణ కౌశలం ఉంటాయి.
- సాంస్కృతిక వారసత్వం: శక్తిపీఠాలు ఆయా ప్రాంతాల సంస్కృతి, సంప్రదాయాలను ప్రతిబింబిస్తాయి. ఇక్కడ జరిగే ఉత్సవాలు, పండుగలు స్థానిక కళలు, ఆచార వ్యవహారాలకు నిదర్శనం.
- ప్రకృతి సౌందర్యం: కొన్ని పీఠాలు కొండలు, నదులు, అడవుల వంటి రమణీయమైన ప్రకృతి సౌందర్యం మధ్య నెలకొని ఉన్నాయి. ఇది భక్తులకు, పర్యాటకులకు ఆహ్లాదకరమైన అనుభూతిని అందిస్తుంది.
- తీర్థయాత్రలు: శక్తిపీఠాలను కలిపి దర్శించే తీర్థయాత్రలు భారతదేశంలో చాలా ప్రసిద్ధి. భక్తులు వివిధ ప్రాంతాల నుండి వచ్చి ఈ పవిత్ర క్షేత్రాలను సందర్శిస్తారు.
ఉపసంహారం
అష్టాదశ శక్తిపీఠాలను సందర్శించడం ద్వారా భక్తులు కేవలం దైవ దర్శనం మాత్రమే కాకుండా, అపారమైన ఆధ్యాత్మిక అనుభూతిని పొందుతారు. భారతదేశంలోని ప్రతి హిందూ భక్తుడు తమ జీవితంలో ఒక్కసారైనా ఈ పవిత్ర శక్తిపీఠాలను దర్శించి, అమ్మవారి కృపకు పాత్రులు కావాలని కోరుకుంటారు. ఈ ఆలయాలు భారతదేశ ఆధ్యాత్మిక, సాంస్కృతిక వారసత్వానికి అద్దం పడతాయి.