bakthivahini
ఆవృత్తం జ్ఞానం ఏతేన జ్ఞానినో నిత్య-వైరిణా
కామ-రూపేణ కౌంతేయ దుష్పూరేణాలేన చ
అర్థాలు
| పదం | తెలుగు అర్థం |
|---|---|
| ఆవృత్తం | మూసివేయబడినది, ఆవరించబడినది |
| జ్ఞానం | జ్ఞానం, తెలివి |
| ఏతేన | ఈ కామమనే వాస్తవం వల్ల |
| జ్ఞానినః | జ్ఞానిని (తెలివి గలవాడి) |
| నిత్య-వైరిణా | శాశ్వత శత్రువైన |
| కామ-రూపేణ | కామ రూపంలో ఉన్న (వాంఛల రూపంలో) |
| కౌంతేయ | అర్జునా! (కున్తీ కుమారుడా!) |
| దుష్పూరేణ | తీరలేనిది, ఎన్నటికీ తృప్తి చెందనిది |
| అలేన చ | అగ్నిలా, బలంగా కాల్చే వస్తువులా |
తాత్పర్యము
ఓ కుంతీ పుత్రుడా, అర్జునా! అంతులేని కోరికల రూపంలో ఉన్న శత్రువు, అత్యంత వివేకవంతులైన వారి జ్ఞానాన్ని కూడా కప్పివేస్తుంది. ఈ కోరికలు ఎప్పటికీ తీరనివి, అగ్నిలా నిరంతరం ప్రజ్వలిస్తూనే ఉంటాయి.
ఈ శ్లోకంలో, భగవాన్ శ్రీకృష్ణుడు కోరికలను (కామాన్ని) “నిత్య శత్రువు”గా అభివర్ణించాడు. ఇది ఎంతటి జ్ఞానవంతుడినైనా ఆవరించి, సన్మార్గం నుండి దూరం చేస్తుంది.
👉 Bhagavad Gita Articles on BakthiVahini.com
ప్రేరణాత్మక విశ్లేషణ
ఈ శ్లోకంలో శ్రీకృష్ణుడు మనిషిలోని మానసిక సంక్షోభానికి ప్రధాన కారణమైన “కామము” (అత్యాశ) అత్యంత భయంకరమైన శత్రువు అని చెబుతున్నాడు. ఇది బయటి శత్రువు కాదు, మనలోనే ఉంటుంది. ఇది మొదట చిన్న కోరికగా మొదలై, క్రమంగా కోపం, అసూయ, అసంతృప్తి, ద్వేషం వంటి అనేక చెడు గుణాలకు దారితీస్తుంది.
కామం ఎలా పని చేస్తుంది?
- చిన్న కోరికగా ప్రారంభం: మొదట ఇది ఒక చిన్న కోరికగా మనసులో పుడుతుంది.
- అసహనంగా మారడం: ఆ కోరిక తీరకపోతే, అది అసహనంగా మారుతుంది.
- ఆగ్రహానికి దారి: అసహనం క్రమంగా ఆగ్రహాన్ని (కోపాన్ని) సృష్టిస్తుంది.
- వివేక నాశనం: కోపం మనలోని వివేకాన్ని, మంచి చెడులను విచక్షించే శక్తిని దెబ్బతీస్తుంది.
- తప్పుల చేయడం: వివేకం నశించాక, మనిషి తప్పులు చేయడం మొదలుపెడతాడు.
- జ్ఞానాన్ని ఆవరించడం: ఈ విధంగా, కామం మన జ్ఞానాన్ని పూర్తిగా కప్పివేస్తుంది.
జ్ఞానులను సైతం మాయలో పడేసే కోరికలు
శ్రీకృష్ణుడు “జ్ఞానినః” అనే పదాన్ని ఉద్దేశపూర్వకంగా వాడారు. దీని అర్థం, కోరికలు సాధారణ వ్యక్తులను మాత్రమే కాకుండా, జ్ఞానంగల వారిని కూడా మాయలో పడేస్తాయి. ఎంతటి తపస్సు చేసినవారైనా అన్ని కోరికలను పూర్తిగా త్యజించలేరని మన పురాణాలు చెబుతున్నాయి.
ఉదాహరణకు: విశ్వామిత్ర మహర్షిని తీసుకోండి. బ్రహ్మర్షిగా మారే క్రమంలో ఆయన కామాన్ని జయించడానికి ఎన్నోసార్లు పోరాడాల్సి వచ్చింది. ఇది కోరికల ప్రభావం జ్ఞానులపైనా ఎంత బలంగా ఉంటుందో తెలియజేస్తుంది.
కామం: తీరని అగ్ని
భగవద్గీతలోని “దుష్పూరేణానలేన చ” అనే శ్లోక పాదం కామాన్ని (కోరికను) తీరనిదిగా, మరియు అగ్నిలా దహించేదిగా వర్ణిస్తుంది. అగ్ని ఎంత ఆజ్యం పోసినా తృప్తి చెందదు, ఇంకా ఇంకా కావాలని కోరుకుంటుంది. అలాగే కోరికలు కూడా ఒకదాని తర్వాత మరొకటి పుడుతూనే ఉంటాయి, ఎప్పటికీ తీరవు.
కామం కలిగించే అనర్థాలు
- ఈ తీరని కోరికల స్వభావం మన జీవితాన్ని అసంతృప్తితో నింపుతుంది.
- అంతేకాదు, ఇది మన శాంతిని, ఆనందాన్ని దూరం చేస్తుంది.
- మంచి సంబంధాలను కూడా నాశనం చేస్తుంది.
జీవిత పాఠం
ఈ శ్లోకం మన జీవితానికి ఒక గొప్ప పాఠాన్ని అందిస్తుంది:
జీవితంలో విజయం సాధించాలంటే, మన కోరికలపై పట్టు సాధించడం అవసరం.
కోరికల వలలో చిక్కుకున్నవారు ఎప్పటికీ నిజమైన శాంతిని పొందలేరు.
జ్ఞానం ఉన్నప్పటికీ, కోరికలు మితిమీరితే అది కూడా నిష్ప్రయోజనం అవుతుంది.
👉 “మన కోరికలను బుద్ధితో నియంత్రించినప్పుడే నిజమైన స్వాతంత్య్రం లభిస్తుంది!”
మంచి జీవితం కోసం పాటించాల్సిన అంశాలు
| సూచన | వివరాలు |
|---|---|
| ధ్యానం | ప్రతిరోజూ కొంత సమయం ధ్యానం చేసి మనసును స్థిరంగా ఉంచుకోండి. |
| వివేక నిర్ణయం | మీ కోరికలను విశ్లేషించండి – అవి నిజంగా అవసరమా లేక తాత్కాలికమైనవా? |
| ఆత్మపరిశీలన | రోజుకు ఒకసారి మీ కోరికలు, ప్రవర్తనలను పరిశీలించుకోండి. |
| శ్రద్ధ గల జీవనం | భగవద్గీత వంటి గ్రంథాలను చదవడం ద్వారా జ్ఞానాన్ని పెంచుకోండి. |
👉 Bhagavad Gita Section on BakthiVahini.com
ముగింపు మాటలు
శ్రీకృష్ణుడి ఈ ఒక్క శ్లోకం మన జీవితాన్ని మార్చే శక్తిని కలిగి ఉంది. మనసులోని అసంతృప్తి, ఆకాంక్షలు, అస్థిరత వీటన్నిటికీ మూలం ‘కామం’ అనే అగ్ని. దానిని ఆర్పాలంటే జ్ఞానం, నియమం, భక్తి, ధ్యానం అవసరం.
మనసుపై నియంత్రణ కలిగినవాడు ఈ లోకానికే కాదు, తనకు తానే ప్రభువు.
