యదా యదా హి ధర్మస్య గ్లానిర్భవతి భారత
అభ్యుత్థానమధర్మస్య తదాత్మానం సృజామ్యహమ్
అర్థాలు
సంస్కృత పదం | తెలుగు అర్థం |
---|---|
యదా యదా | ఎప్పుడెప్పుడైతే |
హి | నిశ్చయంగా / నిజంగా |
ధర్మస్య | ధర్మము యొక్క |
గ్లానిః | క్షీణత / నీరసత / అవమానము |
భవతి | జరుగుతుంది / వస్తుంది |
భారత | ఓ భారత (అర్జునా!) |
అభ్యుత్థానం | ఉద్భవం / వృద్ధి |
అధర్మస్య | అధర్మము యొక్క |
తదా | అప్పుడు |
ఆత్మానం | నా స్వరూపాన్ని / నన్ను |
సృజామి | సృష్టిస్తాను / అవతరిస్తాను |
అహం | నేనే |
తాత్పర్యము
ఓ అర్జునా! ఎప్పుడెప్పుడైతే ధర్మం క్షీణించి అధర్మం ప్రబలుతుందో, అప్పుడు నేను అవతారాన్ని పొందుతాను, అని కృష్ణుడు పలికెను.
ఇందులో శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడికి తన అవతార కారణాన్ని వివరించాడు. ధర్మాన్ని నిలబెట్టడానికి, అధర్మాన్ని నాశనం చేయడానికి తాను ప్రతి యుగంలోనూ అవతరిస్తానని చెబుతున్నాడు. భగవంతుడు లోకకల్యాణం కోసం అవసరమైనప్పుడు మానవ రూపంలో లేదా ఇతర రూపాల్లో జన్మిస్తాడని ఈ శ్లోకం తెలియజేస్తుంది.
👉 భగవద్గీత అధ్యాయం 4 వ్యాసాలు – బక్తివాహిని
ధర్మం అంటే ఏమిటి?
ధర్మం అనేది కేవలం హిందూ మతానికి సంబంధించిన నియమావళి మాత్రమే కాదు. ఇది సత్యం, న్యాయం, కర్తవ్యం, మంచి ప్రవర్తన, సామాజిక నైతికత వంటి అన్నింటినీ కలిపిన ఒక విశాలమైన భావన. ఒక వ్యక్తి తన జీవితంలో నిజాయితీగా ఉంటూ, ఇతరుల శ్రేయస్సు కోరి జీవించడమే ధర్మం.
అధర్మం ప్రబలినప్పుడు…
వ్యక్తులు స్వార్థంతో, మోసంతో, హింసతో ప్రవర్తించినప్పుడు అధర్మం పెరిగిపోతుంది. అలాంటి పరిస్థితులలో సమాజం అస్తవ్యస్తంగా మారుతుంది. అప్పుడు మానవాళిని రక్షించడానికి భగవంతుడు అవతరించాల్సిన అవసరం ఏర్పడుతుంది.
శ్రీకృష్ణుడు చెప్పిన అవతార సిద్ధాంతం
శ్రీకృష్ణుడు భగవద్గీతలో తన అవతార సిద్ధాంతాన్ని వివరించాడు. ఆయన తాను ఒక సామాన్య దేవుడిని కాదని, కాలానికి అధిపతిని అని స్పష్టం చేశాడు. ధర్మాన్ని నిలబెట్టడానికి, అధర్మాన్ని నాశనం చేయడానికి అవసరమైనప్పుడు తాను తిరిగి వస్తానని చెప్పాడు.
ఈ సిద్ధాంతం మనకు ఒక భరోసాను ఇస్తుంది: లోకం ఎంత చీకటిలోకి వెళ్ళినా, భగవంతుని జోక్యం తప్పకుండా ఉంటుందని. ధర్మాన్ని కాపాడి, అధర్మాన్ని అంతమొందించడానికి ఆయన ఎప్పుడూ సిద్ధంగా ఉంటాడు.
ప్రేరణాత్మక సందేశం
ఈ శ్లోకం మన జీవితానికి కూడా వర్తిస్తుంది. జీవితంలో ఎదురయ్యే ఆపదలకు కుంగిపోకూడదు. ధర్మం పక్షాన నిలబడిన వారికి దైవశక్తి ఎల్లప్పుడూ తోడుగా ఉంటుంది. మనం మన కర్తవ్యాన్ని నిబద్ధతతో నిర్వర్తిస్తూ, ధైర్యంగా నిలబడితే భగవంతుడే మన పక్కన ఉంటాడు.
తత్వవివరణ పట్టిక: భగవద్గీత సారాంశం
అంశం | వివరణ |
---|---|
ధర్మ గ్లాని | సమాజంలో నైతిక విలువలు, సదాచారాలు క్షీణించడం. |
అధర్మ అభ్యుత్థానం | దుష్టశక్తులు, దుర్మార్గులు సమాజంలో విజృంభించి ఆధిపత్యం చెలాయించడం. |
భగవద్అవతారం | ధర్మాన్ని రక్షించడానికి, లోకాన్ని సంరక్షించడానికి భగవంతుడు వివిధ రూపాల్లో అవతరించడం. |
ఆవశ్యకత | ధర్మాన్ని తిరిగి స్థాపించడం, అధర్మాన్ని నిర్మూలించడం ద్వారా లోకకల్యాణం సాధించడం. |
ప్రస్తుత సమాజానికి సందేశం | ధర్మబద్ధమైన జీవితాన్ని గడపడం, సత్యం, న్యాయం పట్ల విశ్వాసం కలిగి ఉండటం. భగవంతుడిపై నమ్మకంతో సత్కర్మలు చేయడం ద్వారా శాంతి, శ్రేయస్సు పొందవచ్చు. |
👉 భగవద్గీత తెలుగు వ్యాఖ్యలు – ISKCON
ముగింపు సందేశం
ఈ శ్లోకం మన హృదయంలో నిలిచిపోవాలి, ఎందుకంటే ఇది మనకు రెండు ముఖ్యమైన విషయాలు నేర్పుతుంది:
- ధర్మం కోసం పోరాడండి, అది చిన్నదైనా సరే.
- దైవం మీద విశ్వాసం ఉంచండి — మీరు ఒంటరిగా లేరు.
భగవద్గీతలోని ఈ సందేశం కాలాతీతమైనది, ప్రపంచానికి మార్గదర్శనం. మనం నమ్మకంతో, నిజాయితీతో ముందుకు సాగితే మనిషి, సమాజం, ప్రపంచం మారుతాయి.