Naga Panchami 2025
భారతీయ సంస్కృతిలో పండుగలకు, ఆచారాలకు విశేష ప్రాధాన్యత ఉంది. ప్రతి పండుగ వెనుక ఒక గొప్ప చరిత్ర, ఒక నమ్మకం, ఒక సందేశం ఉంటాయి. అలాంటి పండుగలలో ఒకటి నాగ పంచమి. శ్రావణ మాసంలో, శుక్ల పక్ష పంచమి తిథి నాడు జరుపుకునే ఈ పండుగ, సర్ప దేవతల పట్ల మనకున్న అపారమైన భక్తిని, గౌరవాన్ని తెలియజేస్తుంది. ప్రకృతితో మమేకమై జీవించే మన పూర్వీకులు, పాములను దైవ స్వరూపంగా కొలిచి, వాటిని రక్షించుకోవాల్సిన ఆవశ్యకతను ఈ పండుగ ద్వారా చాటిచెప్పారు. నాగ పంచమి కేవలం పాములను పూజించడం మాత్రమే కాదు, పర్యావరణ పరిరక్షణ, జీవ వైవిధ్యానికి మనమిచ్చే గౌరవం కూడా.
నాగ పంచమి 2025
ఈ పవిత్రమైన పండుగ ఎప్పుడు వస్తుంది, పూజకు సరైన సమయం ఏది అని ఆలోచిస్తున్నారా? ఇక్కడ వివరాలు చూడండి:
| పండుగ వివరాలు | తేదీ / సమయం |
| నాగ పంచమి 2025 తేదీ | జూలై 29, 2025 (మంగళవారం) |
| పూజ ముహూర్తం | ఉదయం 5:41 AM నుంచి ఉదయం 8:23 AM వరకు |
| పూజ సమయ వ్యవధి | సుమారు 2 గంటలు 43 నిమిషాలు |
ఈ శుభ ముహూర్తంలో నాగ దేవతలను, ముఖ్యంగా సుబ్రహ్మణ్య స్వామిని పూజించడం వల్ల విశేష ఫలితాలు లభిస్తాయని నమ్మకం. పంచాంగం ప్రకారం, శ్రావణ మాస శుక్ల పక్ష పంచమి తిథి సరిగ్గా ఈ రోజునే వస్తుంది, కాబట్టి ఈరోజు పూజ నిర్వహించడం ఉత్తమం.
నాగ పంచమి కథలు మరియు పౌరాణిక ప్రస్తావనలు
నాగ పంచమి ప్రాముఖ్యత అనేక పురాణ కథలతో ముడిపడి ఉంది. కొన్ని ముఖ్యమైన కథలు ఇక్కడ ఉన్నాయి:
- శ్రీ మనసా దేవి కథ: పాములకు దేవతగా పూజలందుకునే మనసా దేవి కథ నాగ పంచమి ప్రాముఖ్యతను తెలుపుతుంది. ఆమెను భక్తితో పూజించడం ద్వారా విష ప్రభావాల నుండి రక్షణ పొందవచ్చని, కష్టాలు తొలగిపోతాయని భక్తుల విశ్వాసం.
- మహాభారతంలోని నాగ యుద్ధం: జనమేజయుడు చేసిన సర్పయాగంలో లక్షల పాములు అగ్నికి ఆహుతవుతుండగా, ఆస్తీకుడు జోక్యం చేసుకుని వాటిని రక్షించిన ఘట్టం నాగ పంచమి రోజునే ముగిసిందని చెబుతారు. ఈ కథ నాగ దేవతల పాత్రను, వాటిని రక్షించుకోవాల్సిన అవసరాన్ని నొక్కి చెబుతుంది.
- శ్రీ కృష్ణుడు మరియు కాళియుని కథ: శ్రీ కృష్ణుడు కాళింది నదిలోని కాళియుని పడగలపై నాట్యమాడి లోకాలను రక్షించిన సంఘటన కూడా నాగ పంచమి నాడు స్మరించుకుంటారు. ఇది చెడుపై మంచి సాధించిన విజయాన్ని సూచిస్తుంది.
ఈ పౌరాణిక ప్రస్తావనలు నాగ దేవతలకు భారతీయ సంస్కృతిలో ఉన్న అత్యంత కీలకమైన స్థానాన్ని స్పష్టం చేస్తాయి.
నాగ పంచమి పూజ విధానం
నాగ పంచమి రోజున నాగ దేవతలను పూజించడం వల్ల ఆయురారోగ్యాలు, కుటుంబ సౌభాగ్యం కలుగుతాయని నమ్మకం. పూజా విధానం ఇక్కడ వివరంగా ఉంది:
- ఉపవాసం: పండుగ రోజు ఉదయాన్నే స్నానం చేసి, శుచిగా ఉండాలి. చాలా మంది భక్తులు ఈ రోజున ఉపవాసం పాటిస్తారు.
- పూజా సామగ్రి సేకరించడం:
- పాము పుట్ట లేదా నాగ దేవతల విగ్రహాలు (మట్టి లేదా వెండి)
- ఆవు పాలు, తేనె, నెయ్యి
- పసుపు, కుంకుమ, గంధం
- పూలు (ముఖ్యంగా మల్లెపూలు, చామంతి)
- అగరుబత్తులు, దీపాలు
- శనగలు, బెల్లం (నైవేద్యం కోసం)
- నాగపడగలు (కొన్ని ప్రాంతాల్లో)
- పూజ ప్రారంభం:
- ముందుగా పూజ చేసే స్థలాన్ని శుభ్రం చేసి, ముగ్గులు వేయండి.
- పాము పుట్ట లేదా నాగ దేవత విగ్రహాన్ని ప్రతిష్టించండి.
- పసుపు, కుంకుమ, గంధంతో బొట్టు పెట్టి, పూలతో అలంకరించండి.
- దీపారాధన చేసి, అగరుబత్తులు వెలిగించండి.
- నాగ దేవతలకు పాలు, తేనె, నెయ్యితో అభిషేకం చేయండి.
- తరువాత శనగలు, బెల్లం, పండ్లు వంటి నైవేద్యాలను సమర్పించండి.
- మంత్రోచ్ఛారణ: నాగ గాయత్రీ మంత్రం, నాగ అష్టోత్తర శతనామావళి లేదా ఇతర పవిత్ర శ్లోకాలను పఠించండి.
- హారతి: చివరిగా హారతి ఇచ్చి, పూజను ముగించండి. ప్రసాదాన్ని కుటుంబ సభ్యులకు పంచండి.
కొన్ని ప్రాంతాల్లో, ఈ రోజున సుబ్రహ్మణ్య స్వామి ఆలయాలను సందర్శించి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు.
నాగ దేవతల పేర్లు మరియు కలిగే ఫలాలు
హిందూ ధర్మంలో అనేక నాగ దేవతలు ఉన్నారు. వారిని పూజించడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు అపారం అని నమ్ముతారు.
| నాగ దేవత పేరు | ప్రత్యేక నైవేద్యాలు | కలిగే ఫలాలు |
| అనంత (శేషనాగుడు) | పాలు, పండ్లు | ఆరోగ్యం, దీర్ఘాయువు |
| వాసుకి | పాలు, గుడ్డు | సంపద, ఐశ్వర్యం |
| తక్షకుడు | ఆకులు, పండ్లు | శత్రువుల నుండి రక్షణ |
| కర్కోటకుడు | నెయ్యి, బెల్లం | ప్రమాదాల నుండి విముక్తి |
| పద్మనాభుడు | పూలు, కుంకుమ | జ్ఞానం, శాంతి |
| కాలియుడు | పాలు, శనగలు | సర్ప దోష నివారణ |
ఈ నాగ దేవతల ఆశీస్సులతో కుటుంబ శాంతి, సంక్షేమం, సంతాన ప్రాప్తి వంటివి కలుగుతాయని భక్తుల విశ్వాసం.
నాగ పంచమి నాడు చేయవలసిన పనులు – చేయకూడని పనులు
నాగ పంచమి రోజున కొన్ని పనులు చేయడం వల్ల పుణ్యం, శుభం కలుగుతాయని, కొన్ని పనులు చేయకూడదని పెద్దలు చెబుతారు.
చేయవలసిన పనులు
- స్నానం, శుభ్రత: పండుగ రోజు ఉదయాన్నే నిద్రలేచి స్నానం చేసి, ఇంటిని శుభ్రంగా ఉంచుకోవాలి.
- నాగ దేవతల పూజ: శుభ్రమైన మనస్సుతో, భక్తి శ్రద్ధలతో నాగ దేవతలను పూజించాలి.
- పుట్టలో పాలు పోయడం: నాగ దేవతలు కొలువై ఉన్న పుట్టలలో పాలు పోయడం చాలా పుణ్యకార్యంగా భావిస్తారు.
- దానధర్మాలు: శక్తి ఉన్నవారు పేదలకు దానధర్మాలు చేయడం శ్రేయస్కరం.
- వృక్షారోపణ: పర్యావరణ పరిరక్షణకు చిహ్నంగా మొక్కలు నాటడం మంచిది.
చేయకూడని పనులు
- భూమిని తవ్వడం: ఈ రోజున భూమిని తవ్వడం లేదా దున్నడం చేయకూడదు, ఎందుకంటే భూమిలో సర్పాలు ఉండవచ్చు.
- పాములకు హాని తలపెట్టడం: పాములను చంపడం, హింసించడం మహా పాపం. వాటికి ఎప్పుడూ హాని చేయకూడదు.
- మురికి ప్రసారం: పరిసరాలను అపరిశుభ్రంగా ఉంచడం, చెత్తను పారవేయడం వంటివి చేయకూడదు.
- పాత వస్తువులను విసిరేయడం: పాత, విరిగిన వస్తువులను పారవేయకుండా, వాటిని శుభ్రం చేసి భద్రపర్చుకోవాలి.
నాగ పంచమి – శాస్త్రీయ, వైదిక దృక్పథం
జ్యోతిష్య శాస్త్రంలో నాగ పంచమికి ఒక ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. శ్రావణ మాసంలోని పంచమి తిథిని సర్ప దోష పరిహారానికి అత్యంత శుభప్రదమైనదిగా భావిస్తారు. ముఖ్యంగా:
- కాల సర్ప దోష నివారణ: జాతకంలో కాల సర్ప దోషం ఉన్నవారు నాగ పంచమి నాడు ప్రత్యేక పూజలు, అభిషేకాలు చేయడం వల్ల ఆ దోషం నుండి ఉపశమనం పొందవచ్చని నమ్మకం.
- రాహు కేతు గ్రహ శాంతి: రాహు, కేతువులు సర్ప గ్రహాలుగా భావిస్తారు. నాగ పంచమి రోజున వీటిని పూజించడం వల్ల జాతకంలో వాటి దుష్ప్రభావాలు తగ్గుతాయని జ్యోతిష్యులు సూచిస్తారు.
సంక్షిప్తంగా
నాగ పంచమి కేవలం ఒక పండుగ మాత్రమే కాదు, ఇది మన సంస్కృతి, ప్రకృతి పట్ల మనకున్న బాధ్యతను గుర్తు చేసే ఒక గొప్ప అవకాశం. సర్పాలను దేవతలుగా పూజించడం ద్వారా మనం జీవ పూజ భావనను బలోపేతం చేస్తున్నాం. పర్యావరణ పరిరక్షణలో పాముల పాత్ర ఎంతో ముఖ్యమైనది. అవి పంటలను రక్షించే మిత్రులు.
మన ప్రాచీన కథలను, ప్రకృతి పట్ల గౌరవాన్ని ఈ పండుగ ద్వారా మరింత పెంపొందించుకుందాం. నాగ పంచమి శుభాకాంక్షలు!