bakthivahini
ప్రాగ్జ్యోతిషపురం మరియు తర్వాతి ప్రదేశాలు
Ramayanam Story in Telugu- అక్కడి నుండి ముందుకు సాగితే, మీకు ప్రాగ్జ్యోతిషపురం అనే ఒక నగరం దర్శనమిస్తుంది. ఆ నగరాన్ని నరకుడు అనే రాక్షసుడు ఏలుతున్నాడు. ఆ తర్వాత, సర్వసౌవర్ణమనే ఒక కొండ కనపడుతుంది. ఆ కొండల మీద ఏనుగులు, అడవి పందులు, పులులు మరియు సింహాలు భీకరంగా గాండ్రిస్తూ ఉంటాయి.
ఆ ప్రదేశాన్ని దాటి వెళితే, మేఘనం అనే పర్వతం ఎదురవుతుంది. ఈ పర్వతంపైనే ఇంద్రుడు ఒకప్పుడు పాకశాసనుడు అనే రాక్షసుడిని హతమార్చి దేవతలందరిచేత పట్టాభిషిక్తుడయ్యాడు. ఆ తర్వాత, అరువది వేల బంగారు కొండలు కనిపిస్తాయి. వాటి నడుమ మేరు పర్వతం ఉంటుంది. ఆ పర్వత శిఖరంపై ఉన్న ఏ వస్తువైనా బంగారు కాంతిని వెదజల్లుతూ మెరిసిపోతుంది. ఈ మేరు పర్వతం నుండి అస్తమించే దిక్కున ఉన్న అస్తమయ పర్వతం పది వేల యోజనాల దూరంలో ఉంది. ఇంతటి దూరాన్ని సూర్య భగవానుడు ఒక క్షణంలో దాటి వెళ్ళిపోతాడు. అక్కడే, విశ్వకర్మచే నిర్మించబడిన ఒక భవనంలో, పాశాన్ని చేతపట్టుకున్న వరుణ దేవుడు నివసిస్తూ ఉంటాడు.
📖 లింక్: శ్రీరామ => రామాయణం (భక్తివాహిని)
మేరుసావర్ణి మహర్షి మరియు సీతమ్మ అన్వేషణ
అక్కడి నుండి ముందుకు వెళ్ళిన తర్వాత, బ్రహ్మగారితో సమానమైన మేరుసావర్ణి అనే గొప్ప ఋషి దర్శనమిస్తారు. ఆయనకు నమస్కరించి, సీతమ్మ ఎక్కడ ఉన్నదని అడగండి. ఇక అక్కడి నుండి ముందుకు వెళ్లడం కష్టం. మీరందరూ అక్కడి వరకు వెతికి రండి అని సుగ్రీవుడు చెప్పాడు.
ఉత్తర దిక్కుకు వానరాల బృందం
తరువాత, ఆయన శతబలి అనే వానరుణ్ణి పిలిచి ఇలా అన్నాడు: “శతబలి! నువ్వు లక్ష మంది వానరులతో కలిసి ఉత్తర దిక్కుకు వెళ్ళు. మీరు మ్లేచ్ఛ, పుళింద, శూరసేన, ప్రస్థల, కురు, ముద్రిక, కాంభోజ, యవన, టంకన మొదలైన ప్రాంతాలలో వెతకండి. ఆ తర్వాత, సుదర్శన పర్వతాన్ని మరియు దేవసఖ పర్వతాన్ని వెతకండి. ఆ తర్వాత నూరు యోజనాల వరకు ఎవరూ లేని నిర్మానుష్య ప్రదేశం ఉంటుంది. దాని తర్వాత, విశ్వకర్మ నిర్మించిన తెల్లటి భవనంలో యక్షులకు రాజు అయిన కుబేరుడు నివసిస్తూ ఉంటాడు.
అక్కడ ఉన్న క్రౌంచ పర్వతానికి ఒక రంధ్రం ఉంటుంది. దాని గుండా దూరి అవతలి వైపుకు వెళ్ళండి. అప్పుడు మీకు మైనాక పర్వతం కనిపిస్తుంది. అక్కడ కింపురుష జాతికి చెందిన స్త్రీలు నివసిస్తూ ఉంటారు. మయుడు కూడా అక్కడే నివాసం ఉంటాడు. అక్కడే మీకు సిద్ధులు, వైఖానసులు మరియు వాలఖిల్యుల ఆశ్రమాలు కనిపిస్తాయి.
వైఖానస సరస్సు మరియు తర్వాతి ప్రయాణం
అది కూడా దాటితే వైఖానస సరస్సు దర్శనమిస్తుంది. అందులో కుబేరుడి వాహనమైన సార్వభౌమము అనే ఏనుగు తన ఆడ ఏనుగులతో కలిసి స్నానం చేస్తుంది. ఆ తర్వాత ఆకాశం మాత్రమే ఉంటుంది. భయపడకుండా అది కూడా దాటితే శైలూక అనే నది వస్తుంది. ఆ నదికి ఇరువైపులా కీచకములు అనే వెదురు చెట్లు ఉంటాయి. ఆ వెదురు చెట్ల మీద ఋషులు అటు ఇటు దాటుతూ ఉంటారు.
అక్కడి నుండి ముందుకు వెళితే సిధ్దపురుషుడు కనిపిస్తాడు. అది కూడా దాటితే పుణ్యాత్ముల నివాసమైన ఉత్తరకురు దేశం కనిపిస్తుంది. అక్కడ ఎన్నో వేల నదులు ప్రవహిస్తూ ఉంటాయి. అన్ని నదులలోను వెండి పద్మాలు ఉంటాయి. వాటి నుండి రజస్సు నీళ్ళల్లో పడుతూ ఉండటం వలన ఆ నీరు సువాసనలు వెదజల్లుతూ ఉంటుంది. అక్కడ చిత్రవిచిత్రమైన వృక్షాలు ఉంటాయి. ఒక కోరిక కోరుకుని ఆ చెట్టు కింద నిలబడితే కోరుకున్నది ఆ చెట్టుకు వస్తుంది. అక్కడి నుండి ముందుకు వెళితే మీకు సంగీత ధ్వనులు వినిపిస్తాయి. అక్కడ ఎందరో సంతోషంగా తపస్సు చేసుకుంటూ తిరుగుతూ ఉంటారు. అక్కడికి వెళ్ళాక మీకు దుఃఖం అనేది ఉండదు.
ఉత్తర సముద్రం మరియు బ్రహ్మ నివాసం
అది దాటిపోతే ఉత్తర సముద్రం కనిపిస్తుంది. ఆ సముద్రం మధ్యలో సోమగిరి అనే పర్వతం ఉంటుంది. సూర్యుడు లేకపోయినా ఆ పర్వతం ప్రకాశిస్తూ ఉంటుంది. అది కూడా దాటి వెళ్ళిపోతే ఒక పర్వతం మీద బ్రహ్మాండమైన, అందమైన మందిరం కనిపిస్తుంది.
అక్కడ శంకరుడు పదకొండు మంది రుద్రులుగా వచ్చి ఉంటాడు. ఆ పక్కనే బ్రహ్మగారు వేదాలను బ్రహ్మర్షులకు బోధిస్తూ ఉంటారు. ఇక అది దాటి ఏ ప్రాణి వెళ్ళలేదు. మీరు అక్కడి వరకు వెళ్ళి సీతమ్మను వెతకండి. ఒక నెల సమయంలో సీతమ్మ జాడ కనిపెట్టండి అని సుగ్రీవుడు ఆజ్ఞాపించాడు.
హనుమంతునిపై సుగ్రీవుని విశ్వాసం
సుగ్రీవుడు హనుమంతుడితో ఇలా అన్నాడు: “హనుమా! నీకున్న శక్తి, నీకున్న తేజస్సు, నీకున్న వేగం మరియు నీకున్న తెలివితేటలు ఈ భూమండలంలో ఏ ప్రాణికి లేవు. నీ తండ్రి వాయుదేవుడికి ఎలాంటి గమనశక్తి ఉందో నీకు అలాంటి గమనశక్తి ఉంది. అందువలన నేను నీ మీదే నమ్మకం ఉంచాను. ఎలాగైనా సీతమ్మ జాడ నువ్వు కనిపెట్టాలి.”
రాముడి ఉంగరం
ఇన్ని కోట్ల వానరాలు ఉండగా సుగ్రీవుడు కేవలం హనుమంతుడితో ఇలా చెప్పడం వల్ల రాముడికి హనుమంతుడి మీద నమ్మకం ఏర్పడింది. రాముడు హనుమంతుడితో ఇలా అన్నాడు: “నాయనా! నువ్వు సీత దగ్గరికి వెళ్ళగానే వానర రూపంలో ఉన్న నిన్ను చూసి రాక్షసుడు అనుకొని భయపడవచ్చు. నీకు ఈ ఉంగరం ఇస్తున్నాను. ఈ ఉంగరం సీతకు చూపిస్తే ఆమె విశ్వాసాన్ని పొందుతుంది.” అని హనుమంతుడికి తన ఉంగరాన్ని ఇచ్చాడు.
హనుమంతుని ప్రయాణం
హనుమంతుడు ఆ ఉంగరాన్ని తన తల మీద పెట్టుకొని రాముడికి సాష్టాంగ నమస్కారం చేసి బయలుదేరడానికి సిద్ధపడ్డాడు. సుగ్రీవుడు వానరులందరినీ “బయలుదేరండి” అని ఆజ్ఞాపించాడు.
వానరుల ఉత్సాహం
ఆ వానరాలు చాలా సంతోషంగా కేకలు వేశాయి. వారిలో ఒకడు ‘ఒరేయ్! మీరందరూ ఎందుకురా? నేనొక్కడినే సీతమ్మ జాడ కనిపెట్టేస్తాను’ అని అంటున్నాడు. మరొకడు ‘నేను భూమిని చీల్చేస్తానురా’ అని అంటున్నాడు. ఇంకొకడు ‘నేను సముద్రాల్ని కలిపేస్తాను’ అని, మరొకడు ‘నేను పర్వతాలని కుదిపేస్తాను’ అని అంటున్నాడు.
‘నేను వెళ్ళిన దారిలో ఇక చెట్లు ఉండవు, నా తొడల వేగానికి విరిచేస్తాను’ అని ఒకడు అంటున్నాడు. ‘మీరందరూ విశ్రాంతి తీసుకోండి. ఆ పది తలల రాక్షసుడిని తీసుకొచ్చి రాముడి పాదాల దగ్గర పడేస్తాను’ అని ఒకడు అంటున్నాడు. అందరూ తొడలు కొట్టుకుంటూ, తోకలకు ముద్దులు పెట్టుకుంటూ, పైకి కిందకి ఎగురుతూ సంతోషపడిపోయారు. అలా అందరూ సుగ్రీవుడి ఆజ్ఞ ప్రకారం నాలుగు దిక్కులకు వెళ్ళిపోయారు.
సుగ్రీవుడికి దిక్కుల జ్ఞానం
రాముడు సుగ్రీవుడితో “ఇన్ని దిక్కులలో ఉన్న విశేషాలు నీకు ఎలా తెలుసు?” అని అడిగాడు.
సుగ్రీవుడు ఇలా సమాధానమిచ్చాడు: “నన్ను చంపుతానని వాలి వెంటపడితే ఈ భూమి చుట్టూ తిరిగాను. ఇవన్నీ అప్పుడే చూశాను. నేను ఎక్కడికి వెళ్ళినా వాలి నా వెంట పడ్డాడు. ఆఖరికి హనుమంతుడు వాలికి ఉన్న శాపం గురించి చెబితే అప్పుడు ఋష్యమూక పర్వతం మీద కూర్చున్నాను.”
వానరాల తిరుగు ప్రయాణం
వానరాలన్నీ నాలుగు దిక్కులకు వెళ్ళడం వల్ల రాముడు, లక్ష్మణుడు మరియు సుగ్రీవుడు సంతోషించారు. సుగ్రీవుడి ఆజ్ఞ ప్రకారం నాలుగు దిక్కులకు వెళ్ళిన వానరాలలో మూడు దిక్కులకు వెళ్ళిన వారు నెల రోజుల తర్వాత తిరిగి వచ్చేశారు. వాళ్ళు అన్ని ప్రాంతాలను వెతికినా సీతమ్మ జాడ ఎక్కడా కనిపించలేదు.
దక్షిణ దిక్కుకు వానరాల అన్వేషణ
దక్షిణ దిక్కుకు వెళ్ళిన వానరాలు వింధ్య పర్వతం దగ్గరికి వెళ్ళి ఆ పర్వతంలోని చెట్లను, గుహలను, సరస్సులను, దారిలో ఉన్న నదులను, పట్టణాలను మరియు గ్రామాలను వెతుకుతూ వెళుతున్నారు. కొంత దూరం వెళ్ళాక నిర్మానుష్యమైన అరణ్యానికి చేరుకున్నారు. అక్కడ చెట్లకు పండ్లు లేవు, ఆకులు లేవు, ఒక జంతువు కూడా కనిపించడం లేదు. అక్కడ తినడానికి కనీసం దుంపలు కూడా కనిపించలేదు.
ఒకప్పుడు కండువు అనే గొప్ప ఋషి ఈ అరణ్య ప్రాంతంలో ఉండేవారు. ఆయన తపఃశక్తికి దేవతలు కూడా భయపడేవారు. అలాంటి సమయంలో కండువ మహర్షి కుమారుడు ఈ అరణ్యంలో శరీరాన్ని విడిచిపెట్టాడు. మహర్షికి ఈ అరణ్యం పట్ల ఒక రకమైన దుఃఖం ఏర్పడి ఈ అరణ్యంలో మనుషులు కానీ, పక్షులు కానీ, చెట్లు కానీ, జంతువులు కానీ ఏమీ ఉండవని శపించారు.
భయంకరమైన రాక్షసుడు
వారు ఆ అరణ్యాన్ని దాటి ముందుకు వెళ్ళగా ఒక గుహ నుండి భయంకరమైన ఆకారం కలిగిన రాక్షసుడు బయటికి వచ్చి వానరాల మీదకు పరుగులు తీశాడు. ఆ రాక్షసుడిని చూసి దేవతలు కూడా భయపడతారు. అలా వస్తున్న రాక్షసుడిని చూసిన అంగదుడు వస్తున్నది రావణుడే అనుకొని తన శక్తినంతా కూడబెట్టి అరచేతితో ఒక దెబ్బ కొట్టాడు. ఆ దెబ్బకు రాక్షసుడి తొమ్మిది రంధ్రాల నుండి రక్తం కారి కిందపడిపోయి మరణించాడు. వారు ఆ రాక్షసుడు ఉన్న గుహను వెతికారు కానీ ఎక్కడా సీతమ్మ జాడ కనిపించలేదు.
నిరాశ మరియు గుహ ప్రవేశం
వారు ఎన్ని ప్రాంతాలను వెతికినా ఎటువంటి ఫలితం లేకపోయింది. వారికి ఎక్కడా నీరు మరియు ఆహారం దొరకలేదు. దాంతో వారికి విపరీతంగా ఆకలి వేసింది. వారు తడి రెక్కలతో ఎక్కడి నుండైనా పక్షులు వస్తున్నాయేమో అని వెతుకుతున్నారు.
వారికి ఒక బిలం నుండి తడి రెక్కలతో పక్షులు రావడం కనిపించింది. వాటి వెనకాల కొన్ని జంతువులు తడి శరీరాలతో బయటికి వస్తున్నాయి. వానరాలు గడ్డితో మరియు తీగలతో కప్పబడి ఉన్న ఆ బిలంలోకి ప్రవేశించారు. లోపలికి వెళితే అంతా చీకటిగా ఉంది. అందుకని ఆ వానరాలు ఒకరి చేతులను ఒకరు పట్టుకొని మెల్లగా లోపలికి వెళ్లారు.
అద్భుతమైన గుహ
లోపలికి వెళ్ళి చూస్తే అక్కడ లేని వృక్షం లేదు మరియు అక్కడ లేని తీగ లేదు. చెట్లన్నీ పండ్లతో మరియు పువ్వులతో ఎంతో అందంగా ఉన్నాయి. ఆ చెట్లకు పెద్ద పెద్ద తేనెపట్లు ఉన్నాయి. అక్కడ ఉన్న సరస్సులలో బంగారంతో చేయబడ్డ తామర పువ్వులు వికసించి ఉన్నాయి.
ఆ బంగారు పువ్వు నుండి పడిన పుప్పొడి చేత ఆ సరస్సులలోని నీరు చాలా తియ్యగా ఉంది. అక్కడ అంతస్తులతో కూడిన మేడలు ఉన్నాయి, ఒక అంతస్తు బంగారంతో, మరొక అంతస్తు వెండితో, మరొక అంతస్తు బంగారంతో, అలా అన్ని అంతస్తులు బంగారం మరియు వెండితో అలంకరించబడి ఉన్నాయి. ఎక్కడ చూసినా వజ్రాలు పొదగబడ్డ బంగారు పడకలు మరియు ఆసనాలు ఉన్నాయి. వానరాలు ఈ ప్రాంతాన్ని చూసి ఆశ్చర్యపోయారు. అక్కడ సరస్సులలో ఉన్న నీటిని తాగి దాహం తీర్చుకున్నారు.
స్వయంప్రభ
వారికి కొద్ది దూరంలోనే ఒక స్త్రీ కనిపించింది. ఆ స్త్రీ కృష్ణాజినం ధరించి, నారచీర కట్టుకొని, తేజస్సుతో మరియు తపోశక్తితో మెరిసిపోతూ ఉంది. ఆ తల్లి దగ్గరికి ఈ వానరాలు వెళ్ళి నమస్కరించి ఇలా అన్నారు: “మాకు చాలా ఆశ్చర్యంగా ఉంది. బయట నుండి చూస్తే చిన్న రంధ్రంలా ఉంది. లోపలికి వస్తే ఇంత అద్భుతంగా ఉంది. అసలు ఈ గుహ ఎవరిది? ఈ మేడలు ఎవరివి? మాకు చాలా విచిత్రంగా ఉంది.”
ఆమె ఇలా చెప్పింది: “పూర్వం రాక్షస రాజు దగ్గర మయుడు అనే శిల్పి ఉండేవాడు. ఆ మయుడికి అనేక మాయాశక్తులు ఉన్నాయి. ఆయన బంగారంతో ఈ ప్రాంతాన్ని నిర్మించాడు. మయుడు బ్రహ్మను గురించి వెయ్యి సంవత్సరాలు తపస్సు చేశాడు. మయుడి తపస్సుకు సంతోషించిన బ్రహ్మదేవుడు ఆయనకు విశేషమైన వరాలను ఇచ్చాడు. తర్వాత శుక్రాచార్యుల యొక్క ధనమంతా తీసుకొచ్చి మయుడికి ఇచ్చారు. ఆ మయుడు హేమ అనే అప్సరస స్త్రీ యందు మనస్సు పెట్టాడని తెలిసి, ఇంద్రుడు ఆయనను తన వజ్రాయుధంతో సంహరించాడు. మయుడు హేమ అనే అప్సరస స్త్రీ యందు మనస్సు పెట్టాడు కనుక, ఈ గుహలో ఉన్న సమస్త ఐశ్వర్యం కూడా హేమకు చెందుతుందని బ్రహ్మగారు తీర్పు ఇచ్చారు.
అప్పుడు ఆ హేమ ఈ ఐశ్వర్యానికి కాపలాగా ఉండడానికి నన్ను నియమించింది. నేను మేరుసావర్ణి యొక్క కుమార్తెను. నా పేరు స్వయంప్రభ. నాకు స్నేహితురాలైన హేమ నృత్యమునందు మరియు సంగీతమునందు ప్రావీణ్యం కలిగిన స్త్రీ. ఆమె నన్ను పిలిచి ఈ ఐశ్వర్యాన్ని మరియు గుహను కాపాడమని అడిగింది. స్నేహం మీద ఉన్న అభిమానంతో నేను ఈ గుహను కాపాడుతూ ఉంటాను. మిమ్మల్ని చూస్తుంటే బాగా అలసిపోయినట్లున్నారు కనుక మీకు కావలసిన దుంపలను మరియు పండ్లను తినండి. నీరు మరియు తేనె కావలసినంత త్రాగి విశ్రాంతి తీసుకోండి. విశ్రమించిన తర్వాత మీరు ఎవరో మరియు ఇక్కడికి ఎందుకు వచ్చారో నాకు చెప్పండి.”
హనుమంతుని విన్నపం
వానరాలు కడుపు నిండా కావలసిన పదార్థాలను తిని విశ్రమించారు. హనుమంతుడు స్వయంప్రభతో ఇలా అన్నాడు: “దశరథ మహారాజు కుమారుడైన రాముడు తండ్రికి ఇచ్చిన మాట ప్రకారం తన భార్య అయిన సీతమ్మతో మరియు తమ్ముడైన లక్ష్మణుడితో కలిసి అరణ్యవాసానికి వచ్చాడు. సీతమ్మను రావణాసురుడు అనే రాక్షసుడు అపహరించాడు. అపహరింపబడ్డ సీతమ్మను వెతుకుతూ వాళ్ళు కిష్కింధకు చేరుకొని సుగ్రీవుడితో స్నేహం కుదుర్చుకున్నారు.
సుగ్రీవుడు రాముడికి ఇచ్చిన మాట నిలబెట్టుకోవడం కోసం సీతమ్మను వెతకమని నాలుగు దిక్కులకు వానరులను పంపించాడు. దక్షిణ దిక్కుకు యువరాజైన అంగదుడి నాయకత్వంలో వచ్చిన వానర సమూహంలో నేను ఒకడిని. నన్ను హనుమ అంటారు. సీతమ్మ జాడ కనిపెట్టడం కోసం వెతుకుతున్న మాకు ఎక్కడా ఆహారం మరియు నీరు దొరకలేదు. అలాంటి సమయంలో తడి రెక్కలతో పక్షులు ఈ గుహ నుండి బయటికి రావడం చూసి ఇక్కడ నీళ్ళు దొరుకుతాయనే ఆశతో మేము ఈ గుహలోకి ప్రవేశించాము. సీతమ్మ జాడ మాకు చెప్పగలవా?” అని అడిగాడు.
స్వయంప్రభ సహాయం
స్వయంప్రభ ఇలా చెప్పింది: “ఈ గుహలోకి మృగాలు తప్ప మిగిలినవి ఎవరైనా ప్రవేశిస్తే ప్రాణాలతో బయటికి వెళ్లడం కుదరదు. మిమ్మల్ని చూస్తే జాలేస్తుంది అందుకని మీ అందరినీ నా తపఃశక్తి చేత బయటికి పంపిస్తాను. మీరు కళ్ళు మూసుకొని కళ్ళ మీద చేతులు పెట్టుకోండి.”
వానరాలు మెల్లటి కనురెప్పలను మూసి, తమ మృదువైన చేతులతో ఆ కనులను మూసుకున్నారు. క్షణంలో కనులు తెరిచేసరికి వాళ్ళందరూ వింధ్య పర్వతం మీద ఉన్నారు.
వింధ్య పర్వతంపై వాతావరణం మరియు స్వయంప్రభ నిష్క్రమణ
ఆ ప్రాంతంలోని వృక్షాలు పుష్పాలతో, ఫలాలతో నిండి మనోహరంగా ఉన్నాయి. స్వయంప్రభ “మీరు ఈ గుహలో నాలుగు నెలల పాటు ఉండిపోయారు” అని పలికి ఆ గుహలోకి అంతర్ధానమైంది.
అంగదుడి నిరాశ మరియు ప్రాయోపవేశ నిర్ణయం
అంగదుడు విచారంగా ఇలా అన్నాడు: “మనం ఆశ్వయుజ మాసంలో ప్రయాణం ప్రారంభించాము. కానీ ఇప్పుడు వసంత రుతువు వచ్చింది. మనల్ని ఒక నెల లోపు తిరిగి రమ్మని సుగ్రీవుడు ఆనతిచ్చాడు. మనం చాలా నెలలు దాటిపోయాము. ఆలస్యం అయినప్పటికీ సీతమ్మ జాడ తెలిసిన వారు ఒక్కరు కూడా లేరు. సుగ్రీవుడు మహా కోపిష్ఠి, ఆయన స్వభావం నాకు తెలుసు. ఆయన నన్ను స్వయంగా యువరాజుగా నియమించలేదు.
రాముడు చెప్పమన్నాడని నన్ను యువరాజును చేశాడు. నాపై ఆయనకు చాలా ద్వేషం ఉంది. ఇప్పుడు నేను తిరిగి వెళితే పగ తీర్చుకోవడానికి మంచి అవకాశం దొరికిందని మనందరి గొంతులు కోస్తాడు. కాబట్టి మనం అక్కడికి వెళ్లకూడదు. ఇక్కడే ప్రాయోపవేశం (దర్భలను, గడ్డిని దక్షిణ దిక్కుకు వేసి, తూర్పు దిక్కుకు తిరిగి ఆచమనం చేసి దానిపై పడుకుంటారు. అప్పుడు అటుగా వెళ్తున్న ఏ ప్రాణి అయినా వారిని తినవచ్చు) చేసి మరణిద్దాం. నేను మాత్రం వెనక్కి రాను.”
మిగిలిన వానరులందరూ అంగదుడి వేదనను చూడలేక కన్నీళ్లు తుడుచుకొని, “మనమూ ఇక్కడే ప్రాయోపవేశం చేద్దాము” అని అన్నారు.
వారిలో ఒకడైన తారుడు ఇలా అన్నాడు: “అంగదుడు చెప్పినది నిజమే, మనం ఇక్కడ ప్రాయోపవేశం చేసి చనిపోదాము. లేదా నాకు ఒక ఆలోచన వస్తోంది. మనం ఆ స్వయంప్రభ గుహలోకి తిరిగి వెళ్ళిపోదాము. అందులో ఎన్నో చెట్లు, పండ్లు మరియు తేనె ఉన్నాయి. వాటిని తింటూ మనం అక్కడే ఉండిపోవచ్చు.”
సామ, దాన, భేద మరియు దండోపాయములలో ఈ వానరుల మీద సామ కాని, దానం కాని, దండోపాయం కాని పని చేయవు. కాబట్టి వీరిపై భేదం అనే ఉపాయాన్ని మాత్రమే ఉపయోగించాలి అని హనుమంతుడు తలచి అంగదుడితో ఇలా అన్నాడు: “నాయనా అంగదా! నువ్వు చాలా గొప్పవాడివి. ఈ రాజ్య భారాన్ని పూర్తిగా మోయగల శక్తి నీకు ఉంది.
కానీ ఈ రోజు నీ బుద్ధిలో కొంచెం చంచలత్వం కనిపిస్తోంది. నువ్వు ప్రాయోపవేశం చేస్తానంటున్నావు లేదా ఆ గుహలోకి వెళ్ళిపోతానంటున్నావు. నీతో పాటు ఈ మిగిలిన వానరులు కూడా అలాగే చేస్తామంటున్నారు. జరగబోయే పరిణామాలు ఎలా ఉంటాయో నేను చెబుతాను, నువ్వు కొంచెం ఆలోచించి ఆ తర్వాత నిర్ణయం తీసుకో.
మీరందరూ గుహలోకి వెళ్ళిపోయినా నేను మీతో రాను, జాంబవంతుడు రాడు, నీలుడు రాడు, సుహోత్రుడు రాడు. వెయ్యి పిడుగుల శక్తితో సమానమైన బాణాలు లక్ష్మణుడి వద్ద చాలా ఉన్నాయి. ఒకవేళ మీరు గుహలోకి వెళ్ళినా లక్ష్మణుడి బాణాలు ఈ గుహను ముక్కలు చేస్తాయి. అప్పుడు మీరు ఎలా బ్రతుకుతారు? ఒకవేళ మీరందరూ గుహలోకి వెళ్ళినా కొంత కాలానికి మిగిలిన వానరులకు వారి భార్యాపిల్లలు గుర్తుకు వస్తారు. అప్పుడు వారు నిన్ను విడిచిపెట్టి వెళ్ళిపోతారు.
అప్పుడు నువ్వు బంధువులు ఎవరూ లేని ఒంటరివాడివి అవుతావు, ఆ రోజు ఒక చిన్న గడ్డి పరక కదిలినా నువ్వు భయపడతావు. నువ్వు చెప్పినట్లు సుగ్రీవుడు అబద్ధాలు చెప్పేవాడు కాదు. ఆయన కూడా అంగీకరించాడు కాబట్టే నీకు యువరాజు పట్టాభిషేకం చేశాడు. నువ్వు తిరిగి వచ్చి పరిపాలన చేయి. అన్నిటికంటే ముఖ్యంగా సుగ్రీవుడికి సంతానం లేదు. నువ్వే ఈ రాజ్యానికి వారసుడివి. నా మాట నమ్ము, సుగ్రీవుడు నీకు ఎప్పటికీ హాని కలిగించడు. తిరిగి వెళ్ళి జరిగిన విషయాలన్నీ సుగ్రీవుడికి వివరిద్దాం.”
అంగదుడి ఆవేదన
అంగదుడు ఇలా అన్నాడు: “ఒకప్పుడు మా నాన్న దుందుభిని సంహరించడానికి ఒక బిలంలోకి ప్రవేశించాడు. సుగ్రీవుడికి రాజ్యంపై ఉన్న కోరికతో మా నాన్న తిరిగి రాకుండా ఉండాలని ఆ బిలం ద్వారానికి ఒక పెద్ద రాయిని అడ్డు పెట్టాడు.
మా నాన్న బతికున్నాడని తెలిసినా మా అమ్మను తన భార్యగా అనుభవించాడు. నాపై కొడుకు అనే ప్రేమ సుగ్రీవుడికి ఎప్పుడూ లేదు. నేను తిరిగి వస్తే సాకు దొరికిందని నన్ను చంపుతాడు. సుగ్రీవుడి చేతిలో మరణించడం కంటే ప్రాయోపవేశం చేసి మరణించడం నాకు ఇష్టం. మీరు వెళ్ళి నేను నా పినతండ్రికి, నా తల్లికి, నా పినతల్లికి మరియు పెద్దలకు నమస్కారం చేశానని చెప్పండి” అని చెప్పి ప్రాయోపవేశం చేయడానికి దర్భలపై పడుకున్నాడు.
మిగతా వానరాలు కూడా అంగదుడిలాగే దర్భలపై పడుకున్నారు. అలా కింద పడుకున్న వారు రామాయణ కథను గురించి చర్చించడం మొదలు పెట్టారు.
వీరందరూ రామ కథను చెప్పుకుంటూ ఉండగా అక్కడున్న కొండ శిఖరంపైకి ఒక పెద్ద పక్షి వచ్చింది. దానికి రెక్కలు లేవు. ఆ పక్షి ఇంత మంది వానరులను చూసి ‘ఆహా! ఏమి నా అదృష్టం! ఒకరిని తింటే మిగిలిన వారు పారిపోతారు. కానీ వీరు ప్రాయోపవేశం చేస్తున్నారు కనుక ఎవరూ కదలరు. మెల్లగా ఒక్కొక్కరిని తినవచ్చు’ అని ఆ పక్షి అనుకుంది.
సంపాతి ఆగ్రహం
ఆ వానరులు చెప్పుకుంటున్న రామ కథను వింటున్న ఆ పక్షి గట్టిగా ఇలా అంది: “నా మనస్సు కలచివేసేలా నా సోదరుడైన జటాయువు రావణాసురుడి చేత హతమార్చబడ్డాడనే మాట చెప్పినవాడు ఎవరు? అసలు నా తమ్ముడు అక్కడికి ఎందుకు వెళ్ళాడు? దశరథ మహారాజు జటాయువుకు స్నేహితుడు. దశరథుడు ఏ కారణం చేత మరణించాడు? నా రెక్కలు కాలిపోయాయి, నా అంతట నేను మీ దగ్గర కూర్చోలేను. ఎవరైనా వచ్చి నన్ను దించండి” అని వేడుకుంది.
కింద పడుకున్న వానరాలు ఒకరితో ఒకరు “అదంతా అబద్ధం, మనల్ని తినడానికి అలా అంటోంది. మనం అక్కడికి వెళితే అది మనల్ని తినేస్తుంది” అని అన్నారు.
వారిలో ఒకడు ఇలా అన్నాడు: “అది నిజంగా మనల్ని చంపేసిందనుకుందాం, మనం ప్రాయోపవేశం చేస్తున్నాము కదా! మరి దానిని తీసుకురావడానికి భయం ఎందుకు? వెళ్ళి తీసుకురండి.”
సంపాతి రాక మరియు జటాయువు గురించి విచారణ
అంగదుడు వెళ్ళి ఆ పక్షిని తీసుకొచ్చాడు. వానరులందరూ ఆ పక్షి చుట్టూ చేరారు. అప్పుడు అంగదుడు “అసలు మా జటాయువు ఏమయ్యాడు?” అని అడిగాడు.
అంగదుడు రామ కథను చెప్పడం ప్రారంభించాడు. అంగదుడు రామ కథ మొత్తాన్ని చెప్పి ‘నువ్వు ఎవరు?’ అని ఆ పక్షిని ప్రశ్నించాడు.
సంపాతి నేపథ్యం మరియు జటాయువు మరణం
పక్షి ఇలా చెప్పింది: “సంపాతి అనే నేను జటాయువుకు సోదరుడిని. సూర్యుడు ఉదయించినప్పటి నుండి అస్తమించే వరకు ఆయనతో సమానంగా ప్రయాణం చేయాలని మేము ఒకనాడు పందెం వేసుకున్నాము. అనుకున్న ప్రకారం నేను మరియు జటాయువు సూర్యుడి వెనుక వెళుతున్నాము. అలా వెళుతుండగా మిట్ట మధ్యాహ్నం వేళ మేము సూర్యుడికి దగ్గరగా వచ్చాము. సూర్యుడి వేడిని తట్టుకోలేక జటాయువు స్పృహ తప్పి కింద పడిపోతున్నాడు. పెద్దవాడిని కాబట్టి తమ్ముడిని రక్షించాలని నేను నా రెక్కలను జటాయువుకు అడ్డంగా పెట్టాను. సూర్యుడి వేడికి నా రెక్కలు కాలిపోయి వింధ్య పర్వతం మీద పడిపోయాను.
కానీ నా తమ్ముడు ఎటు వెళ్ళిపోయాడో నాకు తెలియదు. ఇంత కాలానికి మీ ద్వారా నా తమ్ముడి గురించి విన్నాను. నా తమ్ముడు మరణించాడనే వార్త వినడం వల్ల నాకు చాలా బాధ కలుగుతోంది. మరణించిన నా తమ్ముడికి జల తర్పణం ఇవ్వాలనుకుంటున్నాను. నేను ఎగరలేను, మీరు నన్ను తీసుకువెళ్ళి ఆ సముద్ర జలాల దగ్గర దించండి. నేను నా తమ్ముడికి తర్పణాలు ఇస్తాను.”
సంపాతి కోరిక మేరకు వారు ఆయనను సముద్ర తీరానికి తీసుకువెళ్లారు. ఆయన జటాయువుకు తర్పణాలు సమర్పించాడు.
