హిందువులు అనుసరించే పండుగలలో రధ సప్తమి అత్యంత ప్రాముఖ్యత సంతరించుకుంది. ఇది సూర్య భగవానుని పూజ, వైభవమైన ఉత్సవం. విశేష పుణ్య ప్రయోజనాల కోసం భక్తి శ్రద్ధలతో ఎంతో వైభవోపేతంగా జరుపుకుంటారు. 2025 సంవత్సరంలో రథ సప్తమి ఫిబ్రవరి 4వ తేదీన సప్తమి తిది నాడు జరుపుకుంటారు. ఇప్పుడే వసంత ఋతువు ప్రారంభం అవుతుంది.
తేదీ మరియు సమయం
రథ సప్తమి తేదీ: ఫిబ్రవరి 4, 2025 (మంగళవారం)
స్నాన ముహూర్తం: ఉదయం 4:38 నుండి 6:21 వరకు
సప్తమి తిథి ప్రారంభం: ఫిబ్రవరి 4, 2025 ఉదయం 4:37
సప్తమి తిథి ముగింపు: ఫిబ్రవరి 5, 2025 తెల్లవారుజామున 2:30
ప్రాముఖ్యత
రథ సప్తమి అనేది సూర్య భగవానుని ఆరాధించే రోజు. ఈ రోజున సూర్యుడు తన రథంలో ఏడు గుర్రాలతో ఉత్తరాభిముఖంగా ప్రయాణం ప్రారంభిస్తాడని భక్తుల విశ్వాసం. ఈ ఏడు గుర్రాలు ఇంద్రధనుస్సులోని ఏడు రంగులను సూచిస్తున్నాయి.
ఈ పండుగ వసంత ఋతువు ప్రారంభానికి సంకేతంగా కూడా భావిస్తున్నారు. వసంత ఋతువు పువ్వుల పరిమళం, పంట కోతలు ప్రారంభం, అలాగే హిమాత్పత్తుల నుంచి వేడి వాతావరణంలోకి మార్పుకి సంకేతం. రైతులకు ఇది పంట కోత కాలం మొదలవడం ద్వారా వారికి ఆదాయాన్ని అందించే పండుగగా ఈ రధ సప్తమి ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది.
పూజా విధానం
రథ సప్తమి రోజున అనుచరించాల్సిన పూజా విధానాలు చాలా ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకున్నాయి. వీటిని అత్యంత భక్తి శ్రద్ధలతో పూజించటం వలన సూర్యుని దయ పొందేందుకు మరియు ఆయురారోగ్యాలు, సంపద, శక్తి పొందేందుకు ఇది ఒక మంచి మార్గం అని భక్తుల విశ్వాసం.
సూర్యోదయానికి ముందే స్నానం: ఈ రోజున సూర్యోదయానికి ముందుగానే లేచి స్నానం చేయడం అత్యంత శ్రేయస్కరం. స్నానం చెయ్యడానికి నది లేదా సరస్సు ఉత్తమంగా చెప్పబడుతుంది.
జిల్లేడు ఆకులతో పూజ: స్నాన చేసే సమయంలో జిల్లేడు(ఆర్క) ఆకులను తలపై పెట్టుకొని స్నానాన్ని ఆచరించాలి. ఇది పవిత్రత మరియు భగవంతుని సమీపంలో ఉండే భావనను తెలియజేస్తుంది.
అర్ఘ్య అర్పణ: సూర్యోదయ సమయంలో సూర్యునికి అర్ఘ్యం ఇవ్వాలి. ఇది ఆయనకు మనస్పూర్తిగా నమస్కరిస్తూ మంచి జరగాలి అని కోరుకోవడం.
పూజా సామగ్రి అర్పణ: నెయ్యితో దీపం వెలిగించి, పసుపు, కుంకుమ, బెల్లం, ఆవు పిడకలు, జిల్లేడు ఆకులు, ఎర్రని పూలు ఇతర పూజ సామాగ్రి సమకూర్చుకొని పూజ చేయాలి. మంత్రాలు చదివి, ఈ ఆచరణను పూర్తి చేయాలి.
పఠించాల్సిన శ్లోకాలు
సప్తసప్తిప్రియే దేవి సప్తలోకైకదీపికే
సప్తజన్మార్జితం పాపం హర సప్తమి సత్వరమ్
యన్మయాత్ర కృతం పాపం పూర్వం సప్తసు జన్మసు
తత్సర్వం శోకమోహౌ చ మాకరీ హంతు సప్తమీ
నమామి సప్తమీం దేవీం సర్వపాపప్రణాశినీమ్
సప్తార్కపత్రస్నానేన మమ పాపం వ్యాపోహతు
సప్త సప్తి వహప్రీత సప్తలోక ప్రదీపన
సప్తమీ సహితో దేవ గృహాణార్ఘ్యం దివాకర
యదా జన్మకృతం పాపం మయా జన్మసు జన్మసు
తన్మే రోగం చ శోకం చ మాకరీ హంతు సప్తమీ
ఏతజ్జన్మ కృతం పాపం యచ్చ జన్మాంతరార్జితమ్
మనో వాక్కాయజం యచ్చ జ్ఞాతాజ్ఞాతే చ యే పునః
ఇతి సప్తవిధం పాపం స్నానాన్మే సప్త సప్తికే
సప్తవ్యాధి సమాయుక్తం హర మాకరి సప్తమీ
సప్త సప్త మహాసప్త సప్త ద్వీపా వసుంధరా
శ్వేతార్క పర్ణమాదాయ సప్తమీ రథ సప్తమీ
రథ సప్తమి కథ
పురాణాల ప్రకారం, కశ్యప మహర్షి భార్య అదితి గర్భం నుండి సూర్య భగవానుడు జన్మించాడు. ఆ రోజునే సూర్యుడు తన రథంలో ప్రయాణం ప్రారంభించాడని భక్తులు నమ్ముతారు.
మరొక కథ ప్రకారం, యశోవర్మ అనే రాజుకు సంతానం లేదు. అతను సూర్య భగవానుని ప్రార్థించగా ఒక కుమారుడు జన్మించాడు. కానీ ఆ బాలుడు తీవ్రమైన అనారోగ్యంతో బాధపడుతున్నాడు. ఒక సాధువు సలహా మేరకు రాజు రథ సప్తమి పూజ చేశాడు. దీని వలన అతని కుమారుడు ఆరోగ్యవంతుడై తర్వాత రాజ్యాన్ని పరిపాలించాడు.
ఆచరణ
రథ సప్తమి రోజున ఉపవాసం ఉండటం, పేదలను ఆహారం ఇవ్వడం, దాన ధర్మాలు చేయడం పుణ్యకరమైనవి. ఈ రోజున చేసే దానాల వలన పాపాలు తొలగిపోతాయని మరియు ఆయురారోగ్యాలు, సంపద లభిస్తాయని నమ్ముతారు.
ప్రత్యేకంగా, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, తమిళనాడు, మహారాష్ట్ర రాష్ట్రాలలో రథ సప్తమిని ఘనంగా జరుపుకుంటారు. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం, శ్రీ మంగుళేశ్వర ఆలయం, మల్లికార్జున ఆలయం, అరసవిల్లి సూర్యనారాయణ స్వామి దేవాలయం వంటి ప్రధానమైన ఆలయాల్లో ప్రత్యేక వేడుకలు జరుగుతాయి.
ముగింపు
రథ సప్తమి రోజు సూర్య భగవానుని ఆరాధించడం వలన మన పాత, ప్రస్తుత పాపాలు తొలగిపోయి మోక్షం పొందే మార్గంలో ముందుకు సాగవచ్చని నమ్ముతారు. సూర్య భగవానుడు ఆయురారోగ్యాలు ప్రసాదిస్తాడని విశ్వాసం.
ఈ పవిత్ర రోజు సూర్యుని దయ పొందటంతో మీరు ధర్మ పరిపాలనలో, ఆరోగ్య పరిరక్షణలో మరియు ఆధ్యాత్మిక ప్రగతిలో ఆహ్వానించబడతారు.
