bakthivahini
Soundarya Lahari Telugu
శివే శృంగారార్రా తదితరజనే కుత్సనపరా
సరోషా గంగాయాం గిరిశచరితే (నయనే) విస్మయవతీ,
హరాహిభ్యో భీతా సరసిరుహసౌభాగ్యనజననీ
సఖీషు స్మేరా తే మయి జనని దృష్టి స్సకరునా
తా॥ ఓ మహాదేవీ! మీ చూపు, ఈశ్వరుని మీద శృంగారభావంతో ఉంటుంది. ఇతరుల పట్ల ద్వేషాన్ని చూపిస్తుంది. గంగమ్మను చూస్తే కోపంతో ఎర్రబడుతుంది. శివుడి లీలలను చూసి ఆశ్చర్యపోతుంది. శివుడి మెడలోని పాములను చూస్తే భయపడుతుంది. కమలం అందాన్ని గెలిచిన మీ కళ్ళు, నా విషయంలో మాత్రం దయతో నిండి ఉంటాయి. దేవి చూపులు నవరసాలతో కళకళలాడుతూ ఉంటాయని దీని సారాంశం.
గతే కర్ణాభ్యర్థం గరుడ ఇవ పక్ష్మాణి దధతీ
పురాం భేత్తు శ్చిత్త ప్రశమరసవిద్రావణఫలే,
ఇమే నేత్రే గోత్రాధరపతికుతోత్తంసకలికే!
తవా కర్ణాకృష్ణ స్మరశరవిలాసం కలయతః
తా॥ ఓ పర్వతపుత్రీ! మీ చెవుల దాకా సాగిన, పక్షుల ఈకల వంటి రెప్పలు కలిగిన మీ నేత్రాలు… మన్మథుడి బాణంలా చెవుల దాకా లాగబడినట్లు కనిపిస్తాయి. త్రిపురాసురులను నాశనం చేసిన శివుని మనసులోని ప్రశాంతతను కూడా అవి కదిలించేలా ఉంటాయి.
విభక్తస్రావర్జ్యం వ్యతికరితలీలాంజనతయా
విభాతి త్వన్నేత్రత్రితయ మిద మీశానదయితే,
పునస్రష్టుం దేవాన్ ద్రుహిణహరిర్దుఆ నుపరతాన్
రజస్సత్వం బిభ్రత్తమ ఇతి గుణానం త్రయమివ
తా॥ ఓ కల్యాణీ! మీ మూడు కన్నులు నల్లని కాటుకతో మెరిసిపోతూ, సత్వ, రజ, తమో గుణాల సమ్మేళనంలా కనిపిస్తాయి. బ్రహ్మ, విష్ణు, శివులను తిరిగి సృష్టించడానికి ఆ గుణాలు సిద్ధంగా ఉన్నాయా అన్నట్లు మీ నేత్రాలు ప్రకాశిస్తాయి.
పవిత్రీకర్తుం నః పశుపతి పరాధీనహృదయే
దయామిత్రై ర్నేత్రై రరుణధవళ శ్యామచిఖి:
నద శ్శోణో గంగా తపనతనయేతి ధ్రువ మయం
త్రయాణాం తీర్థానా ముపనయసి సంభేద మనఘమ్.
తా॥ ఓ ఉమాదేవీ! మీ దయతో కూడిన, ఎరుపు, తెలుపు, నలుపు రంగుల నేత్రాలు… శోణ, గంగా, యమునా నదుల పుణ్య సంగమం (త్రివేణి సంగమం) లాగా ఉన్నాయి. మమ్మల్ని పుణ్యాత్ములను చేయడానికి ఆ సంగమాన్ని మా దగ్గరికి తెచ్చినట్లుగా అనిపిస్తుంది, ఇది నిస్సందేహం.
నిమేషోన్మేషాభ్యాం ప్రళం ప్రళయ ముదయం యాతి జగతీ
తవే త్యాహు స్పంతో ధరణిధరరాజన్యతనయే,
త్వదున్మేషా జ్ఞాతం జగదిద మశేషం ప్రళయత:
పరిత్రాతుం శంకే పరిహృతనిమేషా స్తవ దృశః
తా॥ ఓ హిమవద్రాజకుమారీ! మీరు కళ్ళు మూసి తెరిచే ప్రతిసారి జగత్తు సృష్టి, లయాలకు గురవుతుందని పెద్దలు అంటారు. మీ కళ్ళు మూస్తేనే కదా ప్రపంచం ప్రళయంలోకి వెళుతుంది. అందుకే ఆ ప్రళయం నుండి ఈ లోకాన్ని కాపాడటానికి మీ కళ్ళు రెప్పపాటు లేకుండా తెరిచే ఉన్నాయేమో అనిపిస్తుంది.
తవాపర్లే! కర్ణేజపనయన పైశున్యచకితా
నిలీయంతే తోయే నియత మనిమేషా శృఫరికా
ఇయం చ శ్రీ రృద్ధచ్ఛదపుటకవాటం కువలయం
జహాతి ప్రత్యూషే నిశి చ విఘటయ్య ప్రవిశతి
తా॥ ఓ సర్వమంగళా! రెప్పలు లేని చేపలు మీ చెవుల దగ్గర ఉన్న కళ్ళను చూసి, తమ అందం బయటపడుతుందని భయపడి నీళ్ళలో దాక్కుంటాయి. ఇక మీ నేత్రకాంతి అయితే, తెల్లవారుజామున ముడుచుకున్న కలువలను విడిచి, రాత్రి అవి వికసించినప్పుడు మళ్ళీ వాటిలోకి ప్రవేశిస్తుందా అన్నట్లు ఉంటుంది. (దీని అర్థం, మీ కళ్ళు చేపల్లాగా, కలువల్లాగా అందంగా ఉంటాయి అని.)
దృశా ద్రాఘీయస్యా దరదళిత నీలోత్నలరుచా
దనీయాంసం దీనం స్నపయ కృపయ కృపయా మా మపి శివే,
అనేనా యం ధన్యో భవతి న చ తే హాని రియతా
వన్డే నా హర్మ్యే సుమకరనిపాతో హిమకర
తా॥ ఓ దేవీ! కొద్దిగా వికసించిన నీలోత్పలం వంటి కాంతితో కూడిన మీ విశాలమైన చూపును, దూరంగా ఉన్న ఈ దీనుడైన నా మీద దయతో ప్రసరింపజేయండి. దీనితో నేను ధన్యుడనవుతాను. దీనివల్ల మీకు ఎలాంటి నష్టమూ ఉండదు. చంద్రుడు తన కాంతిని తోటల మీదైనా, మేడల మీదైనా సమంగా ప్రసరింపజేస్తాడు కదా!
అరాళం తే పాళీయుగళ మగరాజన్య తనయే!
నకేషా మాధత్తే కుసుమశరకోదండ కుతుకమ్,
తిరశ్చీనో యత్ర శ్రవణపధ ముల్లంఘ్య విలసన్
అపాంగ వ్యాసంగో దిశతి శరసంధానధిషణామ్
తా॥ ఓ గిరిజాకుమారీ! కొద్దిగా వంకరగా ఉండే మీ కనుబొమ్మలు, మన్మథుడి విల్లును గుర్తుచేస్తాయి. ఎందుకంటే, మీ చెవులను దాటి అడ్డంగా సాగే మీ అందమైన కనుల చివర్లు, బాణాన్ని ఎక్కుపెడుతున్నట్లు కనిపిస్తాయి.
స్ఫురద్గండాభోగప్రతిఫలిత తాటంకయుగళం
చతుశ్చక్రం మన్యే తన ముఖ మిదం మన్మధరధమ్,
య మారుహ్య ద్రుహ్య త్యవనిరధ మర్కేందుచరణం
మహావీరో మార: ప్రమధపతయే సజ్జితవతే.
తా॥ ఓ భవానీ! మీ గండస్థలాలపై మెరుస్తూ ప్రతిబింబించే చెవిపోగులు కలిగిన మీ ముఖాన్ని, సూర్యచంద్రులు చక్రాలుగా ఉన్న భూమి రథం మీద వస్తున్న శివుణ్ణి ఎదుర్కోవడానికి మన్మథుడు ఎక్కిన రథంగా భావిస్తున్నాను.
సర్వస్వత్యా స్సూక్తి రమృతలహరీకౌశలహరీ
పిబంత్యా శ్శర్వాణి శ్రవణచుళుకాభ్యా మవిరళమ్,
చమత్కారశ్లాఘూ చలితశిరస: కుండలగణో
ఝణత్కారై సారై: ప్రతివచన మాచష్ట ఇవ తే.
తా॥ ఓ శర్వాణీ! మీ అమృతమయమైన మాటలను వింటూ, ఆ వాక్యాల మాధుర్యానికి తల ఊపుతున్నప్పుడు, మీ చెవిపోగుల సమూహం ఝణత్కార శబ్దాలతో మీకు సమాధానం చెబుతున్నట్లు అనిపిస్తుంది.
