bakthivahini
శ్రీ సీతారామ కళ్యాణ సర్గః
యస్మింస్తు దివసే రాజా చక్రే గోదాన ముత్తమమ్
తస్మింస్తు దివసే వీరో యుధాజిత్సముపేయివాన్
పుత్రః కేకయరాజస్య సాక్షాద్భరతమాతులః
దృష్ట్వా పృష్ట్వా చ కుశలం రాజాన మిద మబ్రవీత్
కేకయాధిపతి ర్రాజా స్నేహాత్ కుశల మబ్రవీత్
యేషాం కుశలకామోసి తేషాం సంప్రత్యనామయమ్
స్వస్రీయం మమ రాజేంద్ర ద్రష్టుకామో మహీపతిః
తదర్థ ముపయాతో హ మయోధ్యాం రఘునందన
శ్రుత్వా త్వహ మయోధ్యాయాం వివాహార్థం తవాత్మజాన్
మిథిలా ముపయాతాంస్తు త్వయా సహ మహీపతే
త్వరయాభ్యుపయాతో హం ద్రష్టుకామః స్వసుః సుతమ్
అథ రాజా దశరథః ప్రియాతిథి ముపస్థితమ్
దృష్ట్వా పరమసత్కారైః పూజనార్హ మపూజయత్
తతస్తా ముషితో రాత్రిం సహ పుత్రై ర్మహాత్మభిః
ప్రభాతే పునరుత్థాయ కృత్వా కర్మాణి కర్మవిత్
ఋషీంస్తదా పురస్కృత్య యజ్ఞవాట ముపాగమత్
యుక్తే ముహూర్తే విజయే సర్వాభరణభూషితైః
భ్రాతృభిః సహితో రామః కృతకౌతుకమంగళః
వసిష్ఠం పురతః కృత్వా మహర్షీ నపరానపి
పితుః సమీపమాశ్రిత్య తస్థౌ భ్రాతృభిరావృతః
వసిష్ఠో భగవా నేత్య వైదేహ మిద మబ్రవీత్
రాజా దశరథో రాజన్ కృతకౌతుకమంగళైః
పుత్రై ర్నరవర శ్రేష్ఠ దాతార మభికాంక్షతే
దాతృప్రతిగ్రహీతృభ్యాం సర్వార్థాః ప్రభవంతి హి
స్వధర్మం ప్రతిపద్యస్వ కృత్వా వైవాహ్య ముత్తమమ్
ఇత్యుక్తః పరమోదారో వసిష్ఠేన మహాత్మనా
ప్రత్యువాచ మహాతేజా వాక్యం పరమధర్మవిత్
కః స్థితః ప్రతిహారో మే కస్యాజ్ఞా సంప్రతీక్ష్యతే
స్వగృహే కో విచారోస్తి యథా రాజ్యమిదం తవ
కృతకౌతుకసర్వస్వా వేదిమూల ముపాగతాః
మమ కన్యా మునిశ్రేష్ఠ దీప్తా వహ్నే రివార్చిషః
సజ్జోహం త్వత్ప్రతీక్షో స్మి వేద్యామస్యాం ప్రతిష్ఠితః
అవిఘ్నం కురుతాం రాజా కిమర్థ మవలంబతే
తద్వాక్యం జనకే నోక్తం శ్రుత్వా దశరథ స్తదా
ప్రవేశయామాస సుతాన్ సర్వా నృషిగణానపి
తతో రాజా విదేహానాం వసిష్ఠ మిద మబ్రవీత్
కారయస్వ ఋషే సర్వామృషిభిః సహ ధార్మిక
రామస్య లోకరామస్య క్రియాం వైవాహికీం ప్రభో
తథేత్యుక్త్వా తు జనకం వసిష్ఠో భగవా నృషిః
విశ్వామిత్రం పురస్కృత్య శతానందం చ ధార్మికమ్
ప్రపామధ్యే తు విధివ ద్వేదిం కృత్వా మహాతపాః
అలంచకార తాం వేదిం గంధపుష్పైః సమన్తతః
సువర్ణపాలికాభిశ్చ ఛిద్రకుంభైశ్చ సాంకురైః
అంకురాఢ్యైః శరావైశ్చ ధూపపాత్రైః సధూపకైః
శంఖపాత్రైః స్రువైః స్రుగ్భిః పాత్రై రర్ఘ్యాభిపూరితైః
లాజపూర్ణైశ్చ పాత్రీభి రక్షతై రభిసంస్కృతైః
దర్భైః సమైః సమాస్తీర్య విధివ న్మంత్రపూర్వకమ్
అగ్నిమాధాయ వేద్యాం తు విధిమంత్రపురస్కృతమ్
జుహావాగ్నౌ మహాతేజా వసిష్ఠో భగవానృషిః
తతః సీతాం సమానీయ సర్వాభరణభూషితామ్
సమక్ష మగ్నేః సంస్థాప్య రాఘవాభిముఖే తదా
అబ్రవీ జ్జనకో రాజా కౌసల్యానందవర్ధనమ్
ఇయం సీతా మమ సుతా సహధర్మచరీ తవ
ప్రతీచ్ఛ చైనాం భద్రం తే పాణిం గృహ్ణీష్వ పాణినా
పతివ్రతా మహాభాగా ఛాయే వానుగతా సదా
ఇత్యుక్త్వా ప్రాక్షిప ద్రాజా మంత్రపూతం జలం తదా
సాధు సాధ్వితి దేవానా మృషీణాం వదతాం తద
దేవదుందుభినిర్ఘోషః పుష్పవర్షో మహానభూత్
ఏవం దత్వా తదా సీతాం మంత్రోదకపురస్కృతామ్
అబ్రవీ జ్జనకో రాజా హర్షే ణాభిపరిప్లుతః
లక్ష్మణాగచ్ఛ భద్రం తే ఊర్మిళా ముద్యతాం మయా
ప్రతీచ్ఛ పాణిం గృహ్ణీష్వ మా భూత్కాలస్య పర్యయః
తమేవ ముక్త్వా జనకో భరతం చాభ్యభాషత
గృహాణ పాణిం మాండవ్యాః పాణినా రఘునందన
శతృఘ్నం చాపి ధర్మాత్మా అబ్రవీ జ్జనకేశ్వరః
శ్రుతకీర్త్యా మహాబాహో పాణిం గృహ్ణీష్వ పాణినా
సర్వే భవంతః సౌమ్యాశ్చ సర్వే సుచరితవ్రతాః
పత్నీభిః సంతు కాకుత్థ్సా మా భూత్కాలస్య పర్యయః
జనకస్య వచః శ్రుత్వా పాణీం పాణిభి రస్పృశన్
చత్వారస్తే చతసృణాం వసిష్ఠస్య మతే స్థితాః
అగ్నిం ప్రదక్షిణీకృత్య వేదిం రాజానమేవ చ
ఋషీంశ్చైవ మహాత్మానః సభార్యా రఘుసత్తమాః
యథోక్తేన తథా చక్రు ర్వివాహం విధిపూర్వకమ్
పుష్పవృష్టి ర్మహత్యాసీ దంతరిక్షాత్సుభాస్వరా
దివ్యదుందుభినిర్ఘోషై ర్గీతవాదిత్రనిఃస్వనైః
ననృతు శ్చాప్సరస్సంఘా గంధర్వాశ్చ జగుః కలమ్
వివాహే రఘుముఖ్యానాం తదద్భుత మదృశ్యత
ఈదృశే వర్తమానే తు తూర్యోద్ఘుష్ఠనినాదితే
త్రిరగ్నిం తే పరిక్రమ్య ఊహు ర్భార్యా మహౌజసః
అథోపకార్యాం జగ్ముస్తే సభార్యా రఘునందనాః
రాజా ప్యనుయయౌ పశ్యన్సర్షిసంఘః సబాంధవః
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే బాలకాండే త్రిసప్తతితమః సర్గః
భావం
ఈ భాగం వాల్మీకి రామాయణంలోని బాలకాండలోనిది. ఇది సీతారాముల కళ్యాణాన్ని అత్యంత సుందరంగా, అర్థవంతంగా వర్ణిస్తుంది. ఈ సర్గలోని ముఖ్యమైన విషయాలు, వాటి అంతరార్థాలు ఇక్కడ పొందుపరచబడ్డాయి:
1-6: యుధాజిత్తు రాక మరియు ఆతిథ్యం
- కేకయరాజు కుమారుడు, భరతుని మేనమామ అయిన యుధాజిత్తు అయోధ్యకు రావడం శుభసూచకం. ఇది రాముని వివాహానికి ముందు జరుగుతున్న శుభ పరిణామాలను సూచిస్తుంది.
- దశరథ మహారాజు యుధాజిత్తును సాదరంగా ఆహ్వానించి, గౌరవించడం భారతీయ సంస్కృతిలో అతిథి మర్యాదకు నిదర్శనం. బంధుత్వాల యొక్క ప్రాముఖ్యతను ఇది తెలియజేస్తుంది.
- యుధాజిత్తు రాముని వివాహ వార్త విని మిథిలకు దశరథునితో కలిసి వెళ్లాలనే కోరిక, రాముని పట్ల అతనికున్న ప్రేమను, గౌరవాన్ని తెలియజేస్తుంది.
7-9: యజ్ఞశాలకు చేరుకోవడం మరియు వసిష్ఠుని రాక
- దశరథుడు తన కుమారులతో, ఋషులతో కలిసి యజ్ఞశాలకు చేరుకోవడం వివాహానికి సంబంధించిన పవిత్రమైన వాతావరణాన్ని తెలియజేస్తుంది.
- వసిష్ఠ మహర్షిని ముందుంచుకుని రాముడు తన సోదరులతో తండ్రి దగ్గర నిలబడటం, పెద్దల ఆశీర్వాదం మరియు వారి మార్గదర్శకత్వం యొక్క ప్రాముఖ్యతను తెలుపుతుంది.
10-15: వసిష్ఠుడు జనకుడితో వివాహ ప్రస్తావన చేయడం
- వసిష్ఠుడు జనకుడితో దశరథుడు తన కుమారుడైన రామునికి సీతను ఇచ్చి వివాహం చేయాలని కోరుకుంటున్నాడని చెప్పడం సంప్రదాయబద్ధమైన వివాహ పద్ధతిని సూచిస్తుంది.
- దాత (ఇచ్చేవాడు), ప్రతిగ్రహీత (పుచ్చుకునేవాడు) ఇద్దరూ ఉంటేనే కార్యాలు సాధ్యమవుతాయని వసిష్ఠుడు చెప్పడం, వివాహంలో ఇరు కుటుంబాల యొక్క ప్రాముఖ్యతను తెలియజేస్తుంది.
- జనకుడు తన కుమార్తెలు సిద్ధంగా ఉన్నారని, ఎవరి ఆజ్ఞ కోసం ఎదురు చూడనవసరం లేదని చెప్పడం, ఆయన యొక్క ఉదార స్వభావాన్ని, రాముని పట్ల ఆయనకున్న గౌరవాన్ని తెలియజేస్తుంది.
16-22: వివాహ వేదికను సిద్ధం చేయడం మరియు హోమం
- దశరథుడు తన కుమారులను, ఋషులను వివాహ వేదిక వద్దకు పిలిపించడం వేడుక యొక్క ప్రాముఖ్యతను పెంచుతుంది.
- వసిష్ఠుడు విశ్వామిత్రుడు, శతానందుడు వంటి మహర్షులతో కలిసి వివాహ వేదికను శాస్త్రోక్తంగా సిద్ధం చేయడం, ప్రతి కార్యం కూడా నియమబద్ధంగా, పవిత్రంగా జరగాలని తెలియజేస్తుంది.
- వేదికను వివిధ రకాల పవిత్రమైన వస్తువులతో అలంకరించడం శుభసూచకం.
- మంత్రోచ్ఛారణలతో అగ్నిని ప్రతిష్టించి హోమం చేయడం, వివాహాన్ని ఒక పవిత్రమైన యజ్ఞంగా భావించడాన్ని సూచిస్తుంది.
23-27: సీతారాముల హస్తాలు కలపడం (కన్యాదానం)
- సీతను సర్వాభరణాలతో అలంకరించి రాముని ఎదురుగా నిలబెట్టడం, వివాహానికి ఆమె సంసిద్ధతను తెలియజేస్తుంది.
- జనకుడు సీతను రామునికి అప్పగిస్తూ ఆమె సహధర్మచారిణిగా ఉంటుందని చెప్పడం, వివాహ బంధం యొక్క పవిత్రతను, భార్యాభర్తల యొక్క బాధ్యతలను తెలియజేస్తుంది.
- “నీ చేతితో ఈమె చేయి పట్టుకో” అని జనకుడు రాముని కోరడం, వారిద్దరినీ శాశ్వతమైన బంధంతో ముడివేసే ముఖ్యమైన ఘట్టం.
- దేవతలు, ఋషులు “సాధు సాధు” అని అభినందించడం, దేవదుందుభులు మ్రోగడం, పుష్పవర్షం కురవడం ఈ వివాహం దివ్యమైన ఆమోదం పొందిందని సూచిస్తుంది.
28-33: లక్ష్మణ, భరత, శతృఘ్నుల వివాహాలు
- జనకుడు లక్ష్మణునికి ఊర్మిళను, భరతునికి మాండవిని, శతృఘ్నునికి శ్రుతకీర్తిని ఇవ్వడానికి సిద్ధంగా ఉండటం, నలుగురు సోదరుల యొక్క వివాహాలు ఒకేసారి జరగడం వారి మధ్య ఉన్న అనుబంధాన్ని తెలియజేస్తుంది.
- “ఆలస్యం చేయకండి” అని జనకుడు చెప్పడం, శుభకార్యాలు వెంటనే జరగాలని సూచిస్తుంది.
- వసిష్ఠుని సూచన మేరకు నలుగురు సోదరులు తమ భార్యల చేతులు పట్టుకోవడం, పెద్దల మాటలకు విలువ ఇవ్వాలని తెలియజేస్తుంది.
33-37: ప్రదక్షిణాలు మరియు ఉపకార్యకు వెళ్లడం
- రామ, లక్ష్మణ, భరత, శతృఘ్నులు తమ భార్యలతో కలిసి అగ్నికీ, వేదికకూ, రాజుకూ, ఋషులకూ ప్రదక్షిణాలు చేయడం వివాహ సంప్రదాయంలో ముఖ్యమైన భాగం. ఇది వారి బంధాన్ని బలపరుస్తుంది.
- ఆకాశం నుండి పుష్పవర్షం కురవడం, దివ్యమైన సంగీతాలు వినిపించడం ఈ వివాహం యొక్క పవిత్రతను, శుభత్వాన్ని తెలియజేస్తాయి.
- అప్సరసలు నాట్యం చేయడం, గంధర్వులు పాడటం ఈ వేడుక యొక్క అద్భుతమైన, దివ్యమైన స్వభావాన్ని తెలియజేస్తుంది.
- భార్యలతో కలిసి రఘునందనులు విడిది గృహానికి వెళ్లడం, వివాహ వేడుకలు ముగిసిన తరువాత జరిగే సహజమైన పరిణామం. రాజు మరియు ఋషులు వారిని అనుసరించడం వారి ఆశీర్వాదానికి సూచన.
మొత్తంగా, ఈ సర్గ సీతారాముల కళ్యాణాన్ని కేవలం ఒక వివాహంగా కాకుండా, ఒక పవిత్రమైన, దివ్యమైన సంఘటనగా వర్ణిస్తుంది. ఇది భారతీయ సంస్కృతిలోని ఆచారాలు, సంప్రదాయాలు, కుటుంబ బంధాలు, పెద్దల పట్ల గౌరవం వంటి అనేక ముఖ్యమైన విలువలను తెలియజేస్తుంది. ఈ భాగం చదువరులకు ఒక గొప్ప అనుభూతిని కలిగిస్తుంది మరియు ధర్మబద్ధమైన జీవితానికి ప్రేరణనిస్తుంది.
- భక్తి వాహిని: https://bakthivahini.com/ (మీరు ఇచ్చిన లింక్)
- వాల్మీకి రామాయణం బాలకాండ (తెలుగు అనువాదం): కొన్ని విశ్వసనీయమైన వెబ్‌సైట్‌ల లింక్‌ల కోసం ఇక్కడ వెతకవచ్చు
- శ్రీ రామ కథల గురించి: మరిన్ని వివరాల కోసం ఇక్కడ చూడవచ్చు
