bakthivahini
Venkateswara Suprabhatam
కౌసల్యా సుప్రజా రామ పూర్వాసంధ్యా ప్రవర్తతే
ఉత్తిష్ఠ నరశార్దూల కర్తవ్యం దైవమాహ్నికమ్
కౌసల్యాదేవికి సుపుత్రుడైన ఓ రామా! నరులలో శ్రేష్ఠుడా! తూర్పు దిక్కున తెల్లవారుజాము ప్రారంభమైనది. దైవ సంబంధమైన నిత్యకృత్యాలను (ఆహ్నికాలు) చేయవలసి ఉన్నది. కావున, మేల్కొని రమ్ము రామా.
ఉత్తిష్ఠోత్తిష్ఠ గోవింద ఉత్తిష్ఠ గరుడధ్వజ
ఉత్తిష్ఠ కమలాకాంత త్రైలోక్యం మంగళం కురు
ఓ గోవిందా! మేల్కొని రమ్ము! మేల్కొని రమ్ము! గరుడధ్వజము (గరుడుడి చిహ్నం ఉన్న పతాకం) కలిగిన ఓ దేవా! మేల్కొని రమ్ము! ఓ లక్ష్మీవల్లభా (కమలాకాంత)! మేల్కొని రమ్ము! లేచి మూడు లోకాలకు శుభాలను కలిగేలా చూడుము.
మాతస్సమస్త జగతాం మధుకైటభారేః
వక్షోవిహారిణి మనోహర దివ్యమూర్తే
శ్రీస్వామిని శ్రితజనప్రియ దానశీలే
శ్రీ వేంకటేశ దయితే తవ సుప్రభాతమ్
సమస్త లోకాలకు తల్లివైన దానా! మధుకైటభుల శత్రువైన శ్రీమహావిష్ణువు వక్షస్థలమందు నివసించే దానా! మనస్సును ఆకర్షించు దివ్యసౌందర్య స్వరూపిణీ! జగదీశ్వరీ! భక్తుల కోరికలను నెరవేర్చు దానశీలవైన దానా! శ్రీ వేంకటేశ్వరుని సతీమణియైన ఓ మహాలక్ష్మీదేవి! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
తవ సుప్రభాతమరవింద లోచనే
భవతు ప్రసన్నముఖ చంద్రమండలే
విధి శంకరేంద్ర వనితాభిరర్చితే
వృషశైలనాథ దయితే దయానిధే
కలువలు వంటి కన్నులు, చంద్రబింబము వలె ప్రకాశించే మోమును కలిగిన ఓ లక్ష్మీదేవీ! బ్రహ్మ, శివుడు, ఇంద్రుడు, మరియు వారి సతీమణులచే (సరస్వతి, పార్వతి, శచీదేవి) అందరిచే పూజించబడే దానా! శ్రీ వేంకటేశ్వరుని సతీమణి, దయానిధి అగు నీకు శుభోదయం అగు గాక.
అత్రయాది సప్త ఋషయస్సముపాస్య సంధ్యాం
ఆకాశ సింధు కమలాని మనోహరాణి
ఆదాయ పాదయుగ మర్చయితుం ప్రపన్నాః
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
అత్రి మున్నగు సప్త మహర్షులు తమ చక్కని సంధ్యావందనమును ముగించి, ఆకాశగంగ నుండి మనోహరమైన కమలాలను తెచ్చి, నీ పాదాలను పూజించుటకు వచ్చియున్నారు. ఓ శేషాద్రి శేఖరాధిపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
పంచాననాబ్జ భవ షణ్ముఖ వాసవాద్యాః
త్రైవిక్రమాది చరితం విబుధాః స్తువంతి
భాషాపతిః పఠతి వాసర శుద్ధి మారాత్
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
ఓ శేషాద్రి శిఖరవాసుడా! శివుడు (పంచాననుడు), బ్రహ్మ (అబ్జభవుడు), కుమారస్వామి (షణ్ముఖుడు), ఇంద్రుడు (వాసవుడు) మొదలైన దేవతలు నీ త్రివిక్రమావతార చరిత్రను స్తుతించుచున్నారు. దేవగురువు బృహస్పతి (భాషాపతి) ప్రాతఃకాల శుద్ధిని (పంచాంగ శుద్ధిని) పఠించుచున్నాడు. ఓ శేషాద్రి శేఖరాధిపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
ఈషత్-ప్రఫుల్ల సరసీరుహ నారికేళ
పూగద్రుమాది సుమనోహర పాలికానామ్
ఆవాతి మందమనిలః సహదివ్య గంధైః
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
కొద్దిగా వికసించిన కమలాలు, కొబ్బరి చెట్లు, పోకచెట్లు మొదలైన మనోహరమైన వృక్షాల నుండి, దివ్యమైన సుగంధాలతో కూడిన మృదువైన గాలి వీస్తున్నది. ఓ శేషాద్రి శేఖరాధిపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
ఉన్మీల్యనేత్ర యుగముత్తమ పంజరస్థాః
పాత్రావసిష్ట కదలీ ఫల పాయసాని
భుక్త్వాః సలీల మథకేళి శుకాః పఠంతి
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
ఓ శేషాద్రి శిఖరవాసుడైన వేంకటేశ్వరా! చక్కని పంజరములలో ఉన్న పెంపుడు చిలుకలు తమ కళ్ళను తెరిచి, పాత్రలలో మిగిలిన అరటిపండ్లు మరియు పాయసాన్ని తిని, ఆనందంగా కేళీ విలాసంతో నీ నామాన్ని పాడుతున్నాయి. నీకు శుభోదయం అగు గాక.
తంత్రీ ప్రకర్ష మధుర స్వనయా విపంచ్యా
గాయత్యనంత చరితం తవ నారదోపి
భాషా సమగ్ర మసత్-కృతచారు రమ్యం
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
ఓ అనంతా! నారదుడు కూడా మధురంగా ధ్వనిచేయు తన వీణ తీగలను మీటుతూ, అనేకసార్లు రమ్యంగా హస్తాభినయం చేస్తూ, చక్కని భాషతో నీ దివ్య చరిత్రమును గానం చేస్తున్నాడు. ఓ శేషశైలాధీశా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
భృంగావళీ చ మకరంద రసాను విద్ధ
ఝుంకారగీత నినదైః సహసేవనాయ
నిర్యాత్యుపాంత సరసీ కమలోదరేభ్యః
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
తుమ్మెదల సమూహం మకరంద రసంతో నిండిన తమ ఝంకార గీతాలతో, సేవ చేయడానికి సరస్సు అంచున ఉన్న కమలాల లోపలి భాగాల నుండి బయటకు వస్తున్నాయి. ఓ శేషాద్రి శిఖరాధిపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
యోషాగణేన వరదధ్ని విమథ్యమానే
ఘోషాలయేషు దధిమంథన తీవ్రఘోషాః
రోషాత్కలిం విదధతే కకుభశ్చ కుంభాః
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
స్త్రీల సమూహం చేత శ్రేష్ఠమైన పెరుగును చిలుకుతున్నప్పుడు, గోశాలలలో పెరుగు చిలకడం వలన వచ్చే తీవ్రమైన శబ్దాలు, దిక్కులందున్న కుండలు కూడా కోపంతో కలహించుకొంటున్నట్లు ధ్వనిస్తున్నాయి. ఓ శేషాచలపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
పద్మేశమిత్ర శతపత్ర గతాళివర్గాః
హర్తుం శ్రియం కువలయస్య నిజాంగలక్ష్మ్యాః
భేరీ నినాదమివ బిభ్రతి తీవ్రనాదం
శేషాద్రి శేఖర విభో తవ సుప్రభాతమ్
తామరపువ్వుల పై ఉన్న తుమ్మెదల సమూహం, కలువపువ్వుల సౌందర్యాన్ని హరించడానికి, డప్పు ధ్వని వంటి పెద్ద శబ్దాన్ని చేస్తున్నాయి. ఓ శేషాద్రి శిఖరాధిపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
శ్రీమన్నభీష్ట వరదాఖిల లోక బంధో
శ్రీ శ్రీనివాస జగదేక దయైక సింధో
శ్రీ దేవతా గృహ భుజాంతర దివ్యమూర్తే
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
శ్రీమంతుడవైన ఓ దేవా! నీవు కోరిన వరాలను ఇచ్చువాడవు. లోకాలన్నింటికి బంధుడవు. ఓ శ్రీనివాసా! లోకాలన్నింటా నీవొక్కడవే దయాసముద్రుడవు. లక్ష్మీదేవికి నివాసమగు వక్షస్థలము కలవాడవు. దివ్యస్వరూపుడవు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
శ్రీ స్వామి పుష్కరిణికాప్లవ నిర్మలాంగాః
శ్రేయార్థినో హరవిరించి సనందనాద్యాః
ద్వారే వసంతి వరనేత్ర హతోత్త మాంగాః
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
స్వామి పుష్కరిణిలో స్నానం చేసి నిర్మలమైన శరీరంతో ఉన్నవారై, శ్రేయస్సును కోరుకునేవారైన శివుడు, బ్రహ్మ, సనందనుడు మొదలైనవారు నీ ద్వారం వద్ద నిలిచి ఉన్నారు. ఓ వేంకటాచలపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక. విశేషం: ఈ శ్లోకంలో “వరనేత్ర హతోత్త మాంగాః” అనే పదం శివుడికి సంబంధించి త్రిపురాసురులను సంహరించిన వృత్తాంతాన్ని సూచిస్తుంది.
శ్రీ శేషశైల గరుడాచల వేంకటాద్రి
నారాయణాద్రి వృషభాద్రి వృషాద్రి ముఖ్యామ్
ఆఖ్యాం త్వదీయ వసతే రనిశం వదంతి
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ వేంకటేశ్వరా! నీ నివాసమైన ఈ పర్వతమును భక్తులు శేషశైలము, గరుడాచలము, వేంకటాద్రి, నారాయణాద్రి, వృషభాద్రి, వృషాద్రి మున్నగు పేర్లతో నిత్యము కీర్తిస్తుంటారు. ఓ దేవా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
సేవాపరాః శివ సురేశ కృశానుధర్మ
రక్షోంబునాథ పవమాన ధనాధి నాథాః
బద్ధాంజలి ప్రవిలసన్నిజ శీర్షదేశాః
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
సేవలో నిమగ్నమైన శివుడు, ఇంద్రుడు, అగ్ని, యముడు, వరుణుడు, వాయువు, కుబేరుడు వంటి అష్ట దిక్పాలకులు తమ శిరస్సులపై చేతులు జోడించి నీ సేవకై ఎదుచూస్తున్నారు. ఓ వేంకటాచలపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
ధాటీషు తే విహగరాజ మృగాధిరాజ
నాగాధిరాజ గజరాజ హయాధిరాజాః
స్వస్వాధికార మహిమాధిక మర్థయంతే
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
గరుత్మంతుడు (పక్షి రాజు), సింహం (మృగరాజు), ఆదిశేషుడు (నాగరాజు), ఐరావతం (గజరాజు), ఉచ్చైశ్రవం (అశ్వరాజు) వంటి శ్రేష్ఠమైన వాహనాలు తమ తమ శక్తులను దండయాత్రలలో చూపుటకు నీ అనుమతిని వేడుకొనుచున్నారు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
సూర్యేందు భౌమ బుధవాక్పతి కావ్యశౌరి
స్వర్భానుకేతు దివిశత్-పరిశత్-ప్రధానాః
త్వద్దాసదాస చరమావధి దాసదాసాః
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
సూర్యుడు, చంద్రుడు, అంగారకుడు (కుజుడు), బుధుడు, బృహస్పతి, శుక్రుడు, శని, రాహువు, కేతువు అన్న నవగ్రహాధిపతులు నీ దాసులకు దాసులుగా, నీ భక్తులకు దాసులుగా, నీవు అంతిమ శరణ్యమైన దైవంగా భావించి ఉన్నారు. ఓ వేంకటాచలపతీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
తత్-పాదధూళి భరిత స్ఫురితోత్తమాంగాః
స్వర్గాపవర్గ నిరపేక్ష నిజాంతరంగాః
కల్పాగమా కలనయాకులతాం లభంతే
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ స్వామీ! నీ పవిత్ర పాదధూళితో తమ శిరస్సులను అలంకరించుకున్నవారు, స్వర్గమోక్షాలను సైతం కోరుకోకుండా, కేవలం నీ స్మరణలో తమ మనస్సులను లీనం చేసుకుని ఉంటారు. అటువంటివారు కల్పం అంతమైతే నీ ఆశ్రయం పోవునేమో అని కలత చెందుచున్నారు. ఓ వేంకటేశ్వర స్వామీ! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
త్వద్గోపురాగ్ర శిఖరాణి నిరీక్షమాణాః
స్వర్గాపవర్గ పదవీం పరమాం శ్రయంతః
మర్త్యా మనుష్య భువనే మతిమాశ్రయంతే
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
స్వర్గమునకు, మోక్షమార్గానికి వెళ్లేవారు తమ మార్గంలో నీ గుడి గోపురాల శిఖరాలను చూసి ఆనందముతో పరవశించి, భూలోకములో మనుష్యులుగా జన్మించి నిన్ను దర్శించాలని కోరుకుంటున్నారు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
శ్రీ భూమినాయక దయాది గుణామృతాబ్దే
దేవాదిదేవ జగదేక శరణ్యమూర్తే
శ్రీమన్ననంత గరుడాదిభి రర్చితాంఘ్రే
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ దేవ దేవుడా! నీవు శ్రీదేవికి మరియు భూదేవికి అధిపతివి. నీ కృప, నీ మంచి గుణాలు మహాసముద్రంలా విస్తరించి ఉన్నవి. ప్రపంచంలోని ప్రతి ప్రాణికి నీవే శరణ్యుడవు. అనంతుడు, గరుడుడు మొదలైనవారు నీ పాదాలను పూజించి సేవిస్తున్నారు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
శ్రీ పద్మనాభ పురుషోత్తమ వాసుదేవ
వైకుంఠ మాధవ జనార్ధన చక్రపాణే
శ్రీ వత్స చిహ్న శరణాగత పారిజాత
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభోదయం. నీవు పద్మనాభుడవు (నాభిలో పద్మం కలవాడవు). పురుషులలో ఉత్తముడవు, వాసుదేవుడవు, వైకుంఠ స్వరూపుడవు, మాధవుడవు, పాపాలనుండి జనులను కాపాడే జనార్దనుడవు, చక్రపాణివి (చేతిలో చక్రం కలవాడవు). శ్రీవత్సం నీ వక్షస్థలంపై ప్రకాశిస్తుంది. శరణార్థులను పాలించే కల్పవృక్షం వంటివాడవు.
కందర్ప దర్ప హర సుందర దివ్య మూర్తే
కాంతా కుచాంబురుహ కుట్మల లోలదృష్టే
కల్యాణ నిర్మల గుణాకర దివ్యకీర్తే
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
మన్మథుని గర్వాన్ని అణిచే దివ్యమైన అద్భుతమైన శరీరాన్ని కలిగిన దేవా! నీ దృష్టి తామర మొగ్గల వంటి యువతి (లక్ష్మీదేవి) కుచములపై లగ్నమై ఉంటుంది. నీవు శుభకరమైన, నిర్మలమైన గుణాలకు నిధివి, దివ్యమైన కీర్తి కలవాడవు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
మీనాకృతే కమఠకోల నృసింహ వర్ణిన్
స్వామిన్ పరశ్వథ తపోధన రామచంద్ర
శేషాంశరామ యదునందన కల్కిరూప
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ వేంకటేశ్వరా! నీవు మత్స్య, కూర్మ, వరాహ, నరసింహ, వామన (వర్ణిన్), పరశురామ, శ్రీరామ, బలరామ (శేషాంశ రామ), శ్రీకృష్ణ (యదునందన), కల్కి అవతారాలను స్వీకరించిన మహాత్మా! ఓ పూజ్యదేవా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
ఏలాలవంగ ఘనసార సుగంధి తీర్థం
దివ్యం వియత్సరితి హేమఘటేషు పూర్ణమ్
ధృత్వాద్య వైదిక శిఖామణయః ప్రహృష్టాః
తిష్ఠంతి వేంకటపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ దేవా! వైదిక భక్తులు, పచ్చ కర్పూరం, ఏలకులు, లవంగాలు, పరిమళాలతో కూడిన పవిత్ర గంగాజలాన్ని బంగారు కలశాలతో నింపి, ఆనందంగా నీ సేవకై ఎదురుచూస్తున్నారు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
భాస్వానుదేతి వికచాని సరోరుహాణి
సంపూరయంతి నినదైః కకుభో విహంగాః
శ్రీవైష్ణవాః సతత మర్థిత మంగళాస్తే
ధామాశ్రయంతి తవ వేంకట సుప్రభాతమ్
ఓ దేవా! సూర్యుడు ఉజ్వలమైన కాంతితో ఉదయిస్తున్నాడు. కమల పుష్పాలు వికసిస్తున్నాయి. పక్షులు తమ స్వరాలతో దిక్కులను నింపి, మేలుకొలుపును ప్రకటిస్తున్నాయి. శ్రీవైష్ణవులు నిత్యం శుభాలను కోరుకుంటూ, నీ దివ్యమైన సన్నిధిలో ఆత్మసంతోషంతో నిలిచియున్నారు. ఓ వేంకటేశ్వర స్వామి! నీకు శుభోదయం అగు గాక.
బ్రహ్మాదయస్సురవరాస్సమహర్షయస్తే
సంతస్సనందన-ముఖాస్త్వథ యోగివర్యాః
ధామాంతికే తవ హి మంగళవస్తుహస్తాః
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ వేంకటేశ్వర స్వామి! బ్రహ్మాదులు, దేవతలు, మహర్షులు, సనందనులైన శ్రద్ధాభిక్షులు, యోగులు మరియు తపస్సు చేసిన సత్పురుషులు నీ పూజకి కావలసిన శుభమైన వస్తువులను చేతిలో పట్టుకొని నీ దివ్య సన్నిధికి చేరారు. హృదయంతో నీకు మంగళమైన శుభోదయం అనుగ్రహించు.
లక్ష్మీనివాస నిరవద్య గుణైక సింధో
సంసారసాగర సముత్తరణైక సేతో
వేదాంత వేద్య నిజవైభవ భక్త భోగ్య
శ్రీ వేంకటాచలపతే తవ సుప్రభాతమ్
ఓ దేవా! నీవు లక్ష్మీదేవికి నివాసమైనవాడవు. నిస్సందేహమైన సద్గుణ సముద్రుడవు. సంసార సాగరాన్ని దాటేందుకు ఏకైక వారధివి. వేదాంతాలచే తెలుసుకోదగిన నిజమైన వైభవం కలవాడవు. నీ భక్తుల హృదయాలలో నివసిస్తూ వారి సుఖాలను అనుభవించేవాడవు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీకు శుభప్రదమైన శుభోదయం అగు గాక!
ఫలశ్రుతి
ఇత్థం వృషాచలపతేరిహ సుప్రభాతం
యే మానవాః ప్రతిదినం పఠితుం ప్రవృత్తాః
తేషాం ప్రభాత సమయే స్మృతిరంగభాజాం
ప్రజ్ఞాం పరార్థ సులభాం పరమాం ప్రసూతే
ఈ విధంగా వృషాచలపతియైన శ్రీ వేంకటేశ్వరుని సుప్రభాతాన్ని ఏ మానవులైతే ప్రతిరోజూ ఉదయం పఠించడానికి ప్రయత్నిస్తారో, వారికి మోక్ష సాధనలో దిశానిర్దేశం లభిస్తుంది మరియు వారి మనస్సులో స్మృతిని, ఉత్తమమైన, పరమార్థాన్ని సులభంగా పొందే ప్రజ్ఞను వృద్ధి చేస్తాడు.
ముగింపు
శ్రీ వేంకటేశ్వర సుప్రభాతం కేవలం ఒక ప్రాతఃకాల ప్రార్థన మాత్రమే కాదు. ఇది తిరుమల శ్రీవారి అపారమైన మహిమలను, ఆయన దివ్య లీలలను, భక్తుల పట్ల ఆయనకున్న అపారమైన కరుణను తెలియజేసే ఒక శక్తివంతమైన స్తోత్రం. ఈ సుప్రభాతాన్ని నిత్యం పఠించడం ద్వారా భక్తులు స్వామి అనుగ్రహాన్ని పొంది, వారి జీవితాల్లో శాంతి, ఆనందం, శ్రేయస్సు, మరియు ఆధ్యాత్మిక ఉన్నతిని సాధించగలరు.
నిత్యం శ్రీవారిని స్మరించడం, ఆయన సుప్రభాతాన్ని పఠించడం ద్వారా మన మనస్సులో సానుకూల శక్తి నిండి, దైనందిన జీవితంలో ఎదురయ్యే సవాళ్లను అధిగమించే శక్తి లభిస్తుంది. సర్వలోక శరణ్యుడైన శ్రీ వేంకటేశ్వరుని ఆశీస్సులు సదా మనందరిపై ఉండాలని ప్రార్థిస్తూ, ఆయన పాదపద్మాలకు శతకోటి ప్రణామాలు.
