bakthivahini
గజేంద్ర మోక్షం – దైవ శరణాగతి మహత్యం
Gajendra Moksham Telugu – భాగవత పురాణంలోని గొప్ప ఘట్టమైన గజేంద్ర మోక్షం భక్తికి, దైవానుగ్రహానికి, మనస్సు దైవసంకల్పానికి లొంగడానికి మహత్తర ఉపదేశాన్ని అందిస్తుంది.
శ్లోకం
ఇట్లు వెనుక ముందట నుభయ పార్శ్వవంబుల దృష్టార్దితంబులై యరుగుదెంచు
నేనుంగుగములం గానక తెఱుంగు దప్పి తొలంగుడుపడి
యీశ్వరాయత్తంబైన చిత్తంబు సంవిత్తంబు గాకుండుటం
జేసితానను ధన కరేణు సముదయంబును నొక్క తెరువై పోవును
శ్లోక అర్థాలు
ఇట్లు – ఈ విధంగా
వెనుక ముందట – వెనుక, ముందుగా
నుభయ పార్శ్వవంబుల – రెండు వైపులా
దృష్టార్దితంబులై – చూసేందుకు తికమక పడుతూ
యరుగుదెంచు – పరుగు పెడుతూ
నేనుంగు గములం గానక – ఏ దిశలో వెళ్తున్నానో తెలియక
తెఱుంగు దప్పి – అవగాహన లేకుండా
తొలంగుడుపడి – ముందుకు దూసుకుపోతూ
యీశ్వరాయత్తంబైన – దైవ సంకల్పానికి లోబడిన
చిత్తంబు – మనస్సు
సంవిత్తంబు గాకుండుటం – సరిగ్గా గ్రహించకపోవడం
జేసితానను – చేసుకొన్నది
ధన కరేణు సముదయంబు – గొప్ప ఏనుగుల సమూహం
నొక్క తెరువై పోవును – విడిపోయి తికమక పడిపోతుంది
శ్లోక తాత్పర్యం
ఈ శ్లోకంలో గజేంద్రుడు దైవ వశానికి లోనై తన దిశను పూర్తిగా కోల్పోవడం వివరించబడింది. అతను తనతోపాటు ఉన్న ఏనుగుల గుంపులో నుంచి విడిపోయి, కొన్ని ఏనుగులు ముందుకు వెళ్తుండగా, మరికొన్ని వెనకాలే నడుస్తుండగా, తాను ఎటు వెళ్తున్నానో తెలియక తన దారి తప్పిపోతాడు.
ఈ పరిస్థితి మనిషి జీవితాన్ని పోలి ఉంటుంది. మనస్సు అనేక ఆశలతో, అనేక సందేహాలతో తికమకపడుతూ ముందుకు వెళ్తుంది. కానీ దైవ సంకల్పానికి లొంగకపోతే, మార్గం తప్పుతుంది.
గజేంద్ర మోక్ష కథ సారాంశం
| సంఘటన | వివరణ |
|---|---|
| గజేంద్రుడు సరస్సుకు వెళ్ళడం | గజేంద్రుడు తన గుంపుతో కలిసి హస్తినీపుర సమీపంలోని ఒక సరస్సులో నీరు తాగడానికి వెళ్తాడు. |
| మొసలి దాడి | సరస్సులో ఒక మొసలి గజేంద్రుని కాలు పట్టుకుంటుంది. గజేంద్రుడు ఎంత శక్తిప్రయోగం చేసినా మొసలిని జయించలేకపోతాడు. |
| సహాయం కోరడం | గజేంద్రుడు తన గుంపును సహాయం కోరుతాడు, కానీ వారు కూడా మొసలిని జయించలేకపోతారు. |
| భగవంతుని ప్రార్థన | తన బలంతో బయటపడలేనని గ్రహించిన గజేంద్రుడు, శ్రీమహావిష్ణువును ప్రార్థిస్తాడు. |
| విష్ణువు రక్షణ | గజేంద్రుని ప్రార్థనకు ప్రతిస్పందనగా శ్రీమహావిష్ణువు గరుడ వాహనంపై వచ్చి, తన సుదర్శన చక్రంతో మొసలిని సంహరించి, గజేంద్రునికి మోక్షాన్ని ప్రసాదిస్తాడు. |
జీవిత పాఠాలు
- దైవానుగ్రహం లేకుండా మన శక్తి వల్లనే అన్నీ సాధించలేము.
- ప్రతికూల పరిస్థితుల్లో భగవంతునిపై సంపూర్ణ విశ్వాసం ఉంచడం మన ధర్మం.
- భక్తి, శరణాగతి మనలను దుఃఖసముద్రం నుంచి బయటపడే మార్గంగా మారుతుంది.
- మనసు భ్రమించి దారి తప్పినప్పటికీ, దైవ సంకల్పానికి లొంగితే సరైన మార్గం దొరుకుతుంది.
ఉపసంహారం
“భగవంతుని అనుగ్రహం లేకుండా మన జీవిత ప్రయాణం అస్థిరంగా ఉంటుంది. ఆయనకు శరణాగతులమైనప్పుడే మోక్ష మార్గం సిద్ధమవుతుంది” అని గజేంద్ర మోక్షం మాకు అందించే గొప్ప బోధన.
