bakthivahini
సుమంత్రుని విషాద వార్త
Ramayanam Story in Telugu- రాముడు, సీత, లక్ష్మణుడు గంగను దాటి అరణ్యాలకు వెళ్లిన తరువాత సుమంత్రుడు అయోధ్యకు తిరిగి వచ్చాడు. అయోధ్యకు తిరిగి వచ్చిన సుమంత్రుడు దశరథ మహారాజుకు రాముడు సీతాలక్ష్మణులతో సహా అడవులకు వెళ్ళాడని చెప్పాడు. రాముడు ఎలా ఉన్నాడని దశరథుడు అడుగగా సుమంత్రుడు బదులిస్తూ, రాముడు మీకు నమస్కారములు చెప్పమన్నాడని, కౌసల్యను జాగ్రత్తగా చూసుకోమని చెప్పాడని తెలిపాడు. అంతేకాకుండా కౌసల్య, సుమిత్ర, కైకేయిల యందు తనకు ఎటువంటి భేదభావము లేదని రాముడు చెప్పమన్నాడని, భరతుడి కుశల సమాచారము కూడా అడిగాడని సుమంత్రుడు వివరించాడు.
| రాముని సందేశం | వివరాలు |
|---|---|
| నమస్కారములు | దశరథ మహారాజుకు రాముని నమస్కారములు |
| కౌసల్య సంరక్షణ | కౌసల్యను జాగ్రత్తగా చూసుకోవలసిందిగా విన్నపము |
| భేదభావము లేదు | కౌసల్య, సుమిత్ర, కైకేయిల యందు తనకు సమానమైన భావము కలదని తెలిపాడు |
| భరతుని క్షేమం | భరతుడి యొక్క ఆరోగ్యము మరియు క్షేమ సమాచారము అడిగాడు |
లక్ష్మణుని ఆగ్రహం
రాముని మాటలు విన్న తరువాత దశరథుడు లక్ష్మణుడు ఏమన్నాడని సుమంత్రుడిని అడిగాడు. అప్పుడు సుమంత్రుడు లక్ష్మణుడు పడవ ఎక్కుతూ తన తండ్రి కామమునకు లొంగిపోయి సకల సుగుణాభిరాముడైన రాముడిని రాజ్యము నుండి బయటకు పంపాడని ఆగ్రహంతో అన్నట్లు చెప్పాడు. అంతేకాకుండా లక్ష్మణుడు ఇక నుంచి దశరథుడు తనకు తండ్రి కాదని స్పష్టం చేశాడు. తనకు తండ్రి, తల్లి, గురువు, దైవము, అన్న, తమ్ముడు ఎవరైనా రాముడే అని లక్ష్మణుడు చెప్పినట్లు సుమంత్రుడు తెలియజేశాడు. ఈ మాటలను దశరథుడికి చెప్పమని లక్ష్మణుడు ఆనతిచ్చాడని సుమంత్రుడు వివరించాడు.
సీతమ్మ మౌనం
చివరిగా దశరథుడు సీతమ్మ ఏమన్నదని సుమంత్రుడిని ప్రశ్నించాడు. అందుకు సుమంత్రుడు సీతమ్మ పడవ ఎక్కుతూ తన వైపు చూసి నమస్కారం చేసి మౌనంగా వెళ్ళిపోయిందని బదులిచ్చాడు.
దశరథుని పరివేదన మరియు సుమంత్రుని ఓదార్పు
సుమంత్రుడు దశరథుడు చాలా బాధపడుతున్నాడని గ్రహించాడు. రాజును ఓదార్చడానికి ప్రయత్నిస్తూ సుమంత్రుడు రాముడు, సీత చాలా సంతోషంగా ఉన్నారని చెప్పాడు. రామునితో పాటు సీతమ్మ ఆనందంగా నడుస్తూ అడవులు మరియు ఉద్యానవనాలను అన్నింటినీ చూస్తున్నదని వర్ణించాడు. సీతమ్మ అరణ్యంలో నడుస్తుంటే హంసలు కూడా ఆమెలాగే నడవడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాయని సుమంత్రుడు చెప్పాడు. (అంతకుముందు తమ నడకను చూసి అందరూ హంసనడక అని పొగిడితే ఆ హంసలు సంతోషించేవి. కానీ సీతమ్మ అరణ్యానికి వచ్చాక ఆ హంసలన్నీ నడవడం మానేసి ఒక మూలన కూర్చున్నాయి. మీరు ఎందుకు నడవడం లేదు అని ఎవరైనా అడిగితే, మాకన్నా అందంగా నడిచే ఈమె కొత్తగా అరణ్యానికి వచ్చింది. ఆమె నడక ముందు మా నడక ఎంత? అని భావించి నడవటం మానేసి ఒక మూలన కూర్చున్నాయని భావం) అని సుమంత్రుడు సీతమ్మ అందమైన నడకను గురించి చెప్పి దశరథుడిని ఓదార్చ ప్రయత్నించాడు.
కౌసల్య యొక్క ఆవేదన
కౌసల్య తన భర్త అయిన దశరథుడిని నిందిస్తూ ఒక స్త్రీ భర్త చేత, కొడుకు చేత, బంధువుల చేత రక్షింపబడాలని అంది. భర్తవై ఉండి కూడా తనకు రక్షణ ఇవ్వలేదని, తనకు ఉన్న ఒకే ఒక్క కొడుకును తన దగ్గర లేకుండా చేశావని కౌసల్య ఆవేదన వ్యక్తం చేసింది. తనకు బంధువులు ఎవరూ దగ్గరలో లేరని, దశరథుడు చేసిన ఈ దారుణమైన పని వలన తాను తన కొడుకుకు దూరమయ్యానని కౌసల్య దుఃఖించింది. కాబట్టి తాను దిక్కులేని చావు చస్తానని లేదా రాముడి దగ్గరికి వెళతానని తేల్చి చెప్పింది. ఇక తాను దశరథుడి ముఖం చూడనని, అతని దగ్గర ఉండనని కౌసల్య కఠినంగా చెప్పేసింది.
దశరథుని కృంగిపోవడం మరియు క్షమాపణ వేడుకోవడం
కౌసల్య మాటలు విన్న దశరథుడు కృంగిపోయి తాను దౌర్భాగ్యుడినని, ఎందుకు పనికిరానివాడినని, దీనుడినని అన్నాడు. తాను ధర్మాత్ముడినని కానీ, కౌసల్యను సరిగ్గా ఒక్కనాడైనా చూసుకున్నానని కానీ అనలేనని తన తప్పిదాలను ఒప్పుకున్నాడు. తన కంటికి నిద్ర రావడం లేదని, నోటికి తిండి సహించడం లేదని, తనను ఓదార్చేవారు ఎవరూ లేరని దశరథుడు బాధతో చెప్పాడు. కౌసల్యను ఓదారుస్తుందని ఆమె దగ్గరికి వస్తే, ఆమె కూడా ఇలా బాధపెడితే తాను ఈ క్షణంలోనే ప్రాణాలు విడిచిపెడతానని అన్నాడు. కనీసం ఇకనైనా అలా మాట్లాడటం మానమని వేడుకుంటూ ఆమె కాళ్ళు పట్టుకుని రెండు చేతులతో నమస్కారం చేశాడు.
కౌసల్య శాంతించడం
నైషా హి సా స్త్రీ భవతి శ్లాఘనీయేన ధీమతా
ఉభయోర్లోకయోర్వీర! పత్యా యా సంప్రసాద్యతే
ఈ శ్లోక భావాన్ని గ్రహించిన కౌసల్య పరుగుపరుగున వచ్చి దశరథుని పాదాల వద్ద కూర్చుని ఆయన రెండు చేతులు తన తల మీద పెట్టుకునింది. మహా ధర్మాత్ముడైన భర్త భార్య దగ్గర ఇలా రెండు చేతులు పెట్టి బ్రతిమాలుతున్నాడంటే ఆ స్త్రీ జీవితంలో అంతకంటే దుర్దినం మరొకటి ఉండదని ఆమె గ్రహించింది. కొడుకు వెళ్ళిపోయాడన్న ఆక్రోశంలో అలా మాట్లాడానని చెప్పి దశరథుడిని క్షమించమని ఆయన కాళ్ళ మీద పడిపోయింది.
దశరథుని మరణానికి దారితీసిన పూర్వజన్మ కర్మ
కౌసల్యాదేవి దశరథుడిని తీసుకువెళ్లి మంచం మీద పడుకోబెట్టింది. కౌసల్య, సుమిత్ర ఇద్దరూ ఆయన పక్కన కూర్చున్నాక దశరథుడు తాను ఎందుకు ఇంత బాధపడుతున్నాడో ఇప్పుడు అర్థమైందని చెప్పాడు. పాలు తాగుతున్న పిల్లలకి తల్లుల యొక్క స్తనాలను కత్తితో నరికివేసిన పాపం తనను వెంటాడుతోందని కౌసల్య ఇంతకుముందు అన్న మాటలను గుర్తు చేసుకున్నాడు. ఆ దోషం కౌసల్యది కాదని, తనదేనని ఇప్పుడు అతనికి జ్ఞప్తికి వచ్చింది.
దశరథుడు కౌసల్యతో తన యవ్వనంలో జరిగిన ఒక సంఘటనను వివరించాడు. ఒకసారి వేటకు వెళ్లినప్పుడు బాగా వర్షం పడి భూమి అంతా తడిగా ఉండగా, రాత్రంతా ఒక మృగం కోసం వేచి ఉన్నాడు. తెల్లవారుతుండగా ఒక గుడగుడ శబ్దం వినిపించగా, అది ఏనుగు తొండంతో నీళ్లు తాగుతోందని భావించాడు. శబ్దవేధి విద్య తెలిసిన దశరథుడు శబ్దం ఆధారంగా బాణం వేయగా, అది ఒక ముని కుమారుడికి తగిలింది. ఆ ముని కుమారుడు తన తల్లిదండ్రులను పోషిస్తున్నానని, నిష్కారణంగా తనను ఎందుకు కొట్టావని అడిగాడు. పొరపాటుగా జరిగిందని దశరథుడు చెప్పినా, ఆ ముని కుమారుడు తన అంధులైన తల్లిదండ్రులకు నీరు తీసుకువెళ్లమని చెప్పి బాణం తీయమని కోరాడు. బాణం తీయగానే ఆ ముని కుమారుడు మరణించాడు.
నీటి కుండతో ఆ ముని కుమారుడి తల్లిదండ్రుల దగ్గరికి వెళ్లిన దశరథుడు జరిగిన విషయం చెప్పాడు. తమ కుమారుడి మరణానికి వారు రోదించారు. ఆ ముని కుమారుడి తండ్రి దశరథుడిని శపిస్తూ తాను ఇప్పుడు తన కుమారుడి కోసం ఎలా విలపిస్తున్నానో, అలాగే దశరథుడు కూడా ‘హా! కుమారా!’ అంటూ ప్రాణాలు విడుస్తాడని శపించాడు.
స్వర్గం నుండి ఇంద్రుడు వచ్చి ఆ ముని కుమారుడిని స్వర్గానికి తీసుకువెళ్లాడు. కొడుకును తట్టుకోలేక ఆ వృద్ధ దంపతులు కూడా ప్రాణాలు విడిచారు. అప్పుడు ‘హా! కుమారా!’ అంటూ మరణించడం ఎంత కష్టమో తనకు తెలియలేదని, తాను చేసిన పాపం తనను వెంటాడిందని దశరథుడు కౌసల్యతో చెప్పాడు. తన చెవులు వినపడటం లేదని, కళ్ళు కనబడటం లేదని, జ్ఞాపకశక్తి కూడా తగ్గిపోతోందని, అంతా భ్రాంతిలా ఉందని ఆవేదన చెందాడు. ఎవరో తన ప్రాణాలను లాగేస్తున్నారని, రాముడిని చూసే అదృష్టం తనకు ఇక లేదని బాధపడ్డాడు. తాను ఏ తప్పు చేయలేదని మన్నించమని కౌసల్య, సుమిత్రలను వేడుకుంటూ ‘హా రామా! హా రామా!’ అని దశరథ మహారాజు ప్రాణాలు విడిచిపెట్టాడు.
దశరథుని మరణం మరియు అంత్యక్రియల ఏర్పాట్లు
అక్కడే కూర్చున్న కౌసల్య, సుమిత్ర, దశరథుడు మూర్ఛపోయాడనుకున్నారు. వాళ్ళు అక్కడే పడుకుని నిద్రపోయారు. మరునాడు ఉదయం వందిమాగధులు వచ్చి స్తోత్రం చేశారు. మహారాజు ఎంతసేపటికి మేల్కొనకపోవడంతో అక్కడే నిద్రిస్తున్న కౌసల్యను ప్రభువు కదలడం లేదని అడిగారు. అప్పుడు కౌసల్య పరదాలను తొలగించి లోపలికి వెళ్లి చూడగా దశరథుడు మరణించి ఉన్నాడు. దశరథుడు మరణించాడన్న విషయం తెలుసుకున్న ఆయన భార్యలందరూ అంతఃపురంలో క్రౌంచపక్షులు లాగా బిగ్గరగా ఏడ్చారు. కౌసల్య దుఃఖానికి అంతులేకుండా పోయింది. నలుగురు కుమారులు ఉన్నప్పటికీ అంత్యేష్టి సంస్కారం నిర్వహించడానికి ఒక్క కుమారుడు కూడా అందుబాటులో లేని కారణంగా దశరథుడి శరీరాన్ని ఒక పెద్ద ద్రోణిలో తైలం నింపి (రసాయనాలలో శరీరాన్ని నిలువ చేసే పద్ధతి) అందులో భద్రపరిచారు. ఆ రోజు అందరూ జరిగిన ఈ హఠాత్ పరిణామంతో బాధపడుతూ ఉన్నారు.
రాజు లేని రాజ్య పరిస్థితి మరియు మహర్షుల ఆందోళన
మరునాడు ఉదయం మార్కండేయుడు, మౌద్గల్యుడు, వామదేవుడు, కాశ్యపుడు, కాత్యాయనుడు, గౌతముడు, జాబాలి మొదలైన మహర్షులందరూ సభామంటపానికి చేరారు. వారందరూ వశిష్ఠుడితో ఇలా అన్నారు, ఒక్క రోజు రాత్రి రాజు లేకుండా రాజ్యం గడవవలసి వస్తే నూరు సంవత్సరాలు గడిచినట్టు ఉందని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. రాజు లేకుండా రాజ్యం ఉండకూడదని, రాజులేని రాజ్యం మీద శత్రువుల దృష్టి పడటమే కాకుండా అనేక అనర్థాలు జరుగుతాయని వారు వివరించారు.
| సమస్య | వివరణ |
|---|---|
| శత్రువుల భయం | రాజు లేకపోతే శత్రువులు రాజ్యముపై దాడి చేసే అవకాశం ఉంటుంది. |
| వర్షాలు లేకపోవడం | మెరుపులతో కూడిన వర్షం పడదు, దీనివలన పంటలు పండవు మరియు కరువు వచ్చే అవకాశం ఉంది. |
| కుటుంబాలలో కలహాలు | భార్య భర్త మాట వినదు, కుటుంబాలలో శాంతి ఉండదు. |
| యజ్ఞయాగాదులు నిలిచిపోవడం | ఎక్కడా యజ్ఞాలు, యాగాలు జరగవు, ఒకవేళ జరిగినా దక్షిణలు ఇవ్వరు. |
| విద్యావంతుల నిర్లక్ష్యం | పురాణాలు, కావ్యాలలోని విశేషాలను వివరించడానికి పండితులు ముందుకు రారు. |
| స్త్రీల అభద్రత | యుక్త వయస్సులో ఉన్న కన్యలు ఆభరణాలు ధరించి సంతోషంగా ఉద్యానవనాలకు వెళ్లలేరు, దుష్టబుద్ధి కలిగిన మనుషులు వారిని వేధిస్తారు. |
| ఋషుల కష్టాలు | తపస్సు చేసుకునే ఋషులు తమ ఆహారం కోసం గ్రామాలకు రారు. |
| వర్తకుల భయం | వర్తకులు తమ సంపదను దాచుకున్నా కూడా భయంతో బ్రతకవలసి వస్తుంది. |
| భూమి మరియు ఆస్తిపై హక్కు లేకపోవడం | ఇది నా భూమి, ఇది నా పొలమని చెప్పగలిగే వారు ఉండరు, అందరి ఆస్తులు అభద్రంగా ఉంటాయి. |
| ప్రజలలో నిస్పృహ మరియు నిరాశ | ప్రజలు దిక్కుతోచని స్థితిలో ఉంటారు, భవిష్యత్తుపై ఆశ కోల్పోతారు. |
రాజే సత్యం చ ధర్మశ్చ రాజా కులవతాం కులమ్
రాజా మాతా పితా చైవ రాజా హితకరో నృణామ్
రాజు సత్యం, రాజు ధర్మం, రాజు కులవృత్తులకు మూలం, రాజు తల్లి, రాజు తండ్రి మరియు ప్రజలకు హితం చేసేవాడు. సింహాసనం ఖాళీగా ఉండటానికి వీలులేదు. యముడు ప్రాణాలు తీస్తాడు, వాయువు గాలి వీచేటట్టు చేస్తాడు, వరుణుడు వర్షం కురిపిస్తాడు, కానీ అష్టదిక్పాలకుల యొక్క సమస్త విధులు రాజు నిర్వహిస్తాడు. ప్రజలు సంతోషంగా బ్రతికేటట్టు, అన్నం తినగలిగేటట్టు, ఎవరి వృత్తిలో వారు సక్రమంగా ప్రవర్తించేటట్టు రాజు చేయగలడు. కాబట్టి వెంటనే ఇక్ష్వాకు వంశానికి చెందిన వారికి పట్టాభిషేకం చేయవలసి ఉన్నదని మహర్షులు వశిష్ఠుడికి సూచించారు.
భరతుని పిలిపించడానికి వశిష్ఠుని నిర్ణయం
మహర్షుల మాటలు విన్న వశిష్ఠుడు అందులో తాము కానీ మరొకరు కానీ ఆలోచించవలసిన విషయం ఏమీ లేదని అన్నాడు. దశరథుడు వెళ్ళిపోతూ ఒక నిర్ణయం చేసి వెళ్ళిపోయాడని, భరతుడికి ఈ రాజ్యం దక్కాలని, రాముడు అరణ్యవాసం చేయాలని నిర్ణయించాడని వశిష్ఠుడు గుర్తు చేశాడు. ఆ కారణం చేత భరతుడిని పిలిపించి ఈ సింహాసనం మీద కూర్చోబెట్టి పట్టాభిషేకం చేయాలని వశిష్ఠుడు అభిప్రాయపడ్డాడు. భరతుడు తన తాతగారైన కైకేయ రాజు దగ్గర ఉన్నాడని, చాలా దూరంలో ఉన్నందున చాలా వేగంగా గుర్రాలపై వెళ్ళగలిగే దూతలను పంపుదామని వశిష్ఠుడు సూచించాడు.
దూతల ప్రయాణం
వశిష్ఠుడు సిద్ధార్థుడు, జయంతుడు, విజయుడు, అశోకుడు అనే నలుగురు దూతలను సిద్ధం చేసి కైకేయ రాజ్యానికి వెళ్ళమని ఆజ్ఞాపించాడు. కైకేయ రాజుకు విశేషమైన ధనాన్ని బహుమతిగా ఇవ్వమని చెప్పాడు. అక్కడ రాముడు అరణ్యాలకు వెళ్లినట్టు కానీ, దశరథ మహారాజు మరణించినట్టు కానీ ఎవరికీ చెప్పవద్దని వారికి స్పష్టంగా తెలియజేశాడు. భరతుడిని తాను కుశల సమాచారం అడిగానని చెప్పి, ఒక్క క్షణం కూడా ఆలస్యం చేయకుండా అయోధ్య నగరానికి చేరుకోవాలని తాను ఆజ్ఞాపించానని చెప్పి తీసుకురమ్మని వశిష్ఠుడు దూతలకు ఆనతిచ్చాడు.
అప్పుడు ఆ దూతలు మార్గమధ్యంలో తినడానికి కావలసిన ఆహార పదార్థాలను సమకూర్చుకుని దగ్గరి దారిలో బయలుదేరారు. వారు రాజభక్తి కలిగినవారు. వెళ్ళే దారిలో కంటికి ఇంపుగా కనిపించే విషయాలు ఎదురైనా వారు ఆగకుండా తమ గమ్యాన్ని చేరుకోవడానికి వేగంగా ప్రయాణించారు. వారు అయోధ్య నుండి పడమటకు బయలుదేరి అపరతాలము అనే పర్వతాన్ని దాటి, మాలినీ నది తీరం గుండా ప్రయాణం చేసి, ప్రలంబ పర్వతానికి ఉత్తరం వైపు తిరిగి, అక్కడి నుండి పశ్చిమాభిముఖంగా ప్రయాణించి, హస్తిన నగరాన్ని సమీపించారు. అక్కడ ప్రవహిస్తున్న గంగానదిని దాటి, మళ్ళీ పశ్చిమాభిముఖంగా తిరిగి, అక్కడి నుండి కురుదేశంలో ఉండే జాగలము అనే గ్రామంలోకి వెళ్లారు. అక్కడి నుండి పాంచాల రాజ్యాన్ని చేరుకుని, శరదండము అనే నదిని దాటి, పశ్చిమాభిముఖంగా ప్రయాణించి, నికూలవృక్షము అనే మహావృక్షాన్ని చేరుకున్నారు. అక్కడి నుండి కులింగ పట్టణం చేరుకుని, అక్కడి నుండి అభికాళము అనే గ్రామాన్ని చేరుకుని, తరువాత ఇక్షుమతి నదిని దాటి, బాహ్లీక దేశాన్ని చేరుకుని, దాని మధ్యలో నుండి బయలుదేరి సుదానము అనే విష్ణు ప్రదేశాన్ని చేరుకున్నారు. అక్కడి నుండి విపాశ నదిని దాటి, శాల్మలీవృక్షము అనే గొప్ప ప్రాంతాన్ని చేరుకుని, అక్కడి నుండి బయలుదేరి రాత్రికి గిరివ్రజాన్ని (గిరివ్రజం కైకేయ రాజ్యానికి రాజధాని) చేరుకున్నారు. తెల్లవారాక భరతుడి దర్శనం కోసం వారు అంతఃపురంలోకి ప్రవేశించారు.
