శ్రీరామావతార ఘట్టం
శ్రీ రామాయణం బాలకాండ సర్గ
నిర్వృత్తే తు క్రతౌ తస్మిన్ హయమేధే మహాత్మనః
ప్రతిగృహ్య సురా భాగాన్ ప్రతిజగ్ము ర్యథాగతమ్
సమాప్తదీక్షానియమః పత్నీగణసమన్వితః
ప్రవివేశ పురీం రాజా సభృత్యబలవాహనః
యథార్హం పూజితాస్తేన రాజ్ఞా వై పృథివీశ్వరాః
ముదితాః ప్రయయుర్ దేశాన్ ప్రణమ్య మునిపుంగవమ్
శ్రీమతాం గచ్ఛతాం తేషాం స్వపురాణి పురాత్తతః
బలాని రాజ్ఞాం శుభ్రాణి ప్రహృష్టాని చకాశిరే
గతేషు పృథివీశేషు రాజా దశరథస్తదా
ప్రవివేశ పురీం శ్రీమాన్ పురస్కృత్య ద్విజోత్తమాన్
శాన్తయా ప్రయయౌ సార్ధమ్ ఋష్యశృఙ్గస్సుపూజితః
అన్వీయమానో రాజ్ఞాథ సానుయాత్రేణ ధీమతా
ఏవం విసృజ్య తాన్ సర్వాన్ రాజా సమ్పూర్ణమానసః
ఉవాస సుఖితస్తత్ర పుత్రోత్పత్తిం విచిన్తయన్
తతో యజ్ఞే సమాప్తే తు ఋతూనాం షట్ సమత్యయుః
తతశ్చ ద్వాదశే మాసే చైత్రే నావమికే తిథౌ
నక్షత్రేదితిదైవత్యే స్వోచ్చసంస్థేషు పఞ్చసు
గ్రహేషు కర్కటే లగ్నే వాక్పతా విన్దునా సహ
ప్రోద్యమానే జగన్నాథం సర్వలోకనమస్కృతమ్
కౌసల్యా జనయద్రామం సర్వలక్షణసంయుతమ్
విష్ణోరర్ధం మహాభాగం పుత్రమైక్ష్వాకువర్ధనమ్
కౌసల్యా శుశుభే తేన పుత్రేణామితతేజసా
యథా వరేణ దేవానామ్ అదితిర్ వజ్రపాణినా
భరతో నామ కైకేయ్యాం జజ్ఞే సత్యపరాక్రమః
సాక్షాద్ విష్ణోశ్ చతుర్భాగః సర్వైః సముదితో గుణైః
అథ లక్ష్మణశత్రుఘ్నౌ సుమిత్రా జనయత్ సుతౌ
వీరౌ సర్వాస్త్రకుశలౌ విష్ణోరర్ధసమన్వితౌ
పుష్యే జాతస్తు భరతో మీనలగ్నే ప్రసన్నధీః
సార్పే జాతౌ చ సౌమిత్రీ కులీరేభ్యుదితే రవౌ
రాజ్ఞః పుత్రా మహాత్మానశ్ చత్వారో జజ్ఞిరే పృథక్
గుణవన్తోనురూపాశ్చ రుచ్యా ప్రోష్ఠపదోపమాః
జగుః కలం చ గన్ధర్వా ననృతుశ్ చాప్సరోగణాః
దేవదున్దుభయో నేదుః పుష్పవృష్టిశ్ చ ఖాత్ చ్యుతా
ఉత్సవశ్చ మహానాసీద్ అయోధ్యాం జనసంకులా
రథ్యాశ్చ జనసమ్బాధా నటనర్తకసఙ్కులాః
గాయనైశ్చ విరావిణ్యో వాదనైశ్చ తథాపరైః
ప్రదేయాంశ్చ దదౌ రాజా సూతమాగధవన్దినామ్
బ్రాహ్మణేభ్యో దదౌ విత్తం గోధనాని సహస్రశః
అతీత్యైకాదశాహం తు నామకర్మ తథా కరోత్
జ్యేష్ఠం రామం మహాత్మానం భరతం కైకయీసుతమ్
సౌమిత్రిం లక్ష్మణమితి శత్రుఘ్నమపరం తథా
వసిష్ఠః పరమప్రీతో నామాని కృతవాన్ తదా
బ్రాహ్మణాన్ భోజయామాస పౌరాన్ జానపదాన్ అపి
అదదాద్ బ్రాహ్మణానాం చ రత్నౌఘమ్ అమితం బహు
తేషాం జన్మక్రియాదీని సర్వకర్మాణ్యకారయత్
తేషాం కేతురివ జ్యేష్ఠో రామో రతికరః పితుః
బభూవ భూయో భూతానాం స్వయమ్భూరివ సమ్మతః
సర్వే వేదవిదశ్ శూరాః సర్వే లోకహితే రతాః
సర్వే జ్ఞానోపసమ్పన్నాః సర్వే సముదితా గుణైః
తేషామపి మహాతేజా రామః సత్యపరాక్రమః
ఇష్టః సర్వస్య లోకస్య శశాఙ్క ఇవ నిర్మలః
గజస్కన్ధేశ్వపృష్ఠే చ రథచర్యాసు సమ్మతః
ధనుర్వేదే చ నిరతః పితృశుశ్రూషణే రతః
బాల్యాత్ ప్రభృతి సుస్నిగ్ధో లక్ష్మణో లక్ష్మివర్ధనః
రామస్య లోకరామస్య భ్రాతుర్ జ్యేష్ఠస్య నిత్యశః
సర్వప్రియకరస్తస్య రామస్యాపి శరీరతః
లక్ష్మణో లక్ష్మిసమ్పన్నో బహిః ప్రాణ ఇవాపరః
న చ తేన వినా నిద్రాం లభతే పురుషోత్తమః
మృష్టమ్ అన్నమ్ ఉపానీతమ్ అశ్నాతి న హి తం వినా
యదా హి హయమ్ ఆరూఢో మృగయాం యాతి రాఘవః
తదైనం పృష్ఠతోన్వేతి సధనుః పరిపాలయన్
భరతస్యాపి శత్రుఘ్నో లక్ష్మణావరజో హి సః
ప్రాణైః ప్రియతరో నిత్యం తస్య చాసీత్ తథా ప్రియః
స చతుర్భిర్ మహాభాగైః పుత్రైర్ దశరథః ప్రియైః
బభూవ పరమప్రీతో దేవైరివ పితామహః
తే యదా జ్ఞానసమ్పన్నాః సర్వైః సముదితా గుణైః
హ్రీమన్తః కీర్తిమన్తశ్చ సర్వజ్ఞా దీర్ఘదర్శినః
తేషామ్ ఏవం ప్రభావాణాం సర్వేషాం దీప్తతేజసామ్
పితా దశరథో హృష్టో బ్రహ్మా లోకాధిపో యథా
తే చాపి మనుజవ్యాఘ్రా వైదికాధ్యయనే రతాః
పితృశుశ్రూషణరతా ధనుర్వేదే చ నిష్ఠితాః
అథ రాజా దశరథస్ తేషాం దారక్రియాం ప్రతి
చిన్తయామాస ధర్మాత్మా సోపాధ్యాయః సబాన్ధవః
తస్య చిన్తయమానస్య మన్త్రిమధ్యే మహాత్మనః
అభ్యగచ్ఛన్ మహాతేజా విశ్వామిత్రో మహామునిః
స రాజ్ఞో దర్శనాకాఙ్క్షీ ద్వారాధ్యక్షాన్ ఉవాచ హ
శీఘ్రమ్ ఆఖ్యాత మాం ప్రాప్తం కౌశికం గాధినః సుతమ్
తచ్ శ్రుత్వా వచనం త్రాసాద్ రాజ్ఞో వేశ్మ ప్రదుద్రువుః
సమ్భ్రాన్తమనసః సర్వే తేన వాక్యేణ చోదితాః
తే గత్వా రాజభవనం విశ్వామిత్రమ్ ఋషిం తదా
ప్రాప్తమ్ ఆవేదయామాసుర్ నృపాయైక్ష్వాకవే తదా
తేషాం తద్ వచనం శ్రుత్వా సపురోధాః సమాహితః
ప్రత్యుజ్జగామ తం హృష్టో బ్రహ్మాణమ్ ఇవ వాసవః
తం దృష్ట్వా జ్వలితం దీప్త్యా తాపసం సంశితవ్రతమ్
ప్రహృష్టవదనో రాజా తతోర్ఘ్యమ్ ఉపహారయత్
స రాజ్ఞః ప్రతిగృహ్యార్ఘ్యం శాస్త్రదృష్టేన కర్మణా
కుశలం చావ్యయం చైవ పర్యపృచ్ఛన్ నరాధిపమ్
పురే కోశే జనపదే బాన్ధవేషు సుహృత్సు చ
కుశలం కౌశికో రాజ్ఞః పర్యపృచ్ఛత్ సుధార్మికః
అపి తే సన్నతాః సర్వే సామన్తా రిపవో జితాః
దైవం చ మానుషం చాపి కర్మ తే సాధ్వనుష్ఠితమ్
వసిష్ఠం చ సమాగమ్య కుశలం మునిపుంగవః
ఋషీంశ్ చ తాన్ యథాన్యాయం మహాభాగాన్ ఉవాచ హ
తే సర్వే హృష్టమనసస్ తస్య రాజ్ఞో నివేశనమ్
వివిశుః పూజితాస్ తత్ర నిషేదుశ్ చ యథార్హతః
అథ హృష్టమనా రాజా విశ్వామిత్రం మహామునిమ్
ఉవాచ పరమోదారో హృష్టస్ తమ్ అభిపూజయన్
యథా మృతస్య సమ్ప్రాప్తిర్ యథా వర్షమ్ అనూదకే
యథా సదృశదారేషు పుత్రజన్మా ప్రజస్య చ
ప్రణష్టస్య యథా లాభో యథా హర్షో మహోదయే
తథైవాగమనం మన్యే స్వాగతం తే మహామునే
కం చ తే పరమం కామం కరోమి కిమ్ ఉ హర్షితః
పాత్రభూతోసి మే బ్రహ్మన్ దిష్ట్యా ప్రాప్తోసి కౌశిక
అద్య మే సఫలం జన్మ జీవితం చ సుజీవితమ్
పూర్వం రాజర్షిశబ్దేన తపసా ద్యోతితప్రభః
బ్రహ్మర్షిత్వమ్ అనుప్రాప్తః పూజ్యోసి బహుధా మయా
తద్ అద్భుతమ్ ఇదం బ్రహ్మన్ పవిత్రం పరమం మమ
శుభక్షేత్రగతశ్ చాహం తవ సన్దర్శనాత్ ప్రభో
బ్రూహి యత్ ప్రార్థితం తుభ్యం కార్యం ఆగమనం ప్రతి
ఇచ్ఛామ్యనుగృహీతోహం త్వదర్థపరివృద్ధయే
కార్యస్య న విమర్శం చ గన్తుమ్ అర్హసి కౌశిక
కర్తా చాహమ్ అశేషేణ దైవతం హి భవాన్ మమ
మమ చాయమ్ అనుప్రాప్తో మహాన్ అభ్యుదయో ద్విజ
తవాగమనజః కృత్స్నో ధర్మశ్ చానుత్తమో మమ
ఇతి హృదయసుఖం నిశమ్య వాక్యం
శ్రుతిసుఖమ్ ఆత్మవతా వినీతమ్ ఉక్తమ్
ప్రథితగుణయశా గుణైర్ విశిష్టః
పరమఋషిః పరమం జగామ హర్షమ్
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే బాలకాణ్డే అష్టాదశస్సర్గః
శ్రీరామావతార ఘట్టం – భావం
ఇది శ్రీమద్రామాయణంలోని బాలకాండము నందలి పదునెనిమిదవ సర్గ. ఈ ఘట్టమునందు మహాత్ముడైన దశరథ మహారాజు నిర్వహించిన హయమేధ యాగము సంపూర్ణమైన పిదప జరిగిన శుభకరమైన పరిణామములు, శ్రీరాముని యొక్క మరియు ఆయన సోదరులైన భరత, లక్ష్మణ, శత్రుఘ్నుల యొక్క దివ్యమైన జననము విశదీకరింపబడినది. ప్రతి శ్లోకము యొక్క భావమును స్పష్టముగా తెలుసుకొందాము.
మహాత్ముడైన దశరథ మహారాజు చేసిన ఆ హశ్వమేధ యాగము పరిసమాప్తము కాగానే, దేవతలు తమకు విధింపబడిన హవిర్భాగములను స్వీకరించి, ఏ మార్గమున విచ్చేసిరో అదే మార్గమున తిరిగి తమ లోకములకు వెళ్ళిపోయారు.
యాగదీక్ష యొక్క నియమములు పూర్తిగా ముగిసిన తరువాత, దశరథుడు తన భార్యలందరితోను, తన సేవకులు, సైన్యము మరియు వివిధ వాహనములతో కూడిన పరివారముతోను అయోధ్య నగరములోనికి ప్రవేశించెను.
ఆ రాజుచే సముచిత రీతిలో గౌరవింపబడిన భూమండలాధిపతులందరును సంతోషముతో మునిశ్రేష్ఠుడైన ఋష్యశృంగునికి నమస్కరించి, తమ తమ రాజ్యములకు మరలి వెళ్ళిపోయిరి.
ఆ గొప్ప రాజులు తమ తమ స్వంత పట్టణములకు తిరిగి వెళ్ళుచుండగా, ఆ రాజుల యొక్క స్వచ్ఛమైన మరియు సంతోషముతో కూడిన సైన్యములు మిక్కిలి ప్రకాశవంతముగా శోభించెను.
భూపతులందరు వెళ్ళిపోయిన తరువాత, అప్పుడు శ్రీమంతుడైన దశరథ మహారాజు బ్రాహ్మణోత్తములను ముందుంచుకొని తన పట్టణమైన అయోధ్యలోనికి ప్రవేశించెను.
చక్కగా పూజింపబడిన ఋష్యశృంగ మహర్షి, బుద్ధిమంతుడైన దశరథ మహారాజుచే అనుసరింపబడుచు, తన భార్యయైన శాంతతో కూడి వెళ్ళెను.
ఈ విధముగా వారందరిని వీడ్కోలు పలికిన తరువాత, సంపూర్ణమైన మనస్సు కలవాడైన ఆ దశరథుడు అక్కడ సుఖముగా తన పుత్రుల యొక్క జననమును గురించి ఆలోచించుచు నివసించెను.
అటు పిమ్మట యాగము ముగిసిన తరువాత ఆరు ఋతువులు గడచినవి. తరువాత పన్నెండవ నెలయందు, చైత్రమాసమున, శుక్లపక్షమునందలి నవమి తిథినాడు (తొమ్మిదవ దినమున)…
అదితి దేవతగా అధిష్ఠాన దేవతగా కలిగిన పునర్వసు నక్షత్రమందు, ఐదు గ్రహములు తమ ఉచ్ఛస్థానములందుండగా, కర్కాటక లగ్నమందు చంద్రునితో కలిసి బృహస్పతి యుండగా…
సమస్త లోకములకు ప్రభువును, అందరిచేత నమస్కరింపబడువాడును అయిన జగన్నాథుడు ఉదయించుచుండగా, కౌసల్యాదేవి సమస్త శుభలక్షణములు కలిగిన శ్రీరాముని కనెను. ఆ శ్రీరాముడు విష్ణువు యొక్క అంశము, గొప్ప తేజస్సు కలవాడు మరియు ఇక్ష్వాకు వంశమును అభివృద్ధి చేయువాడు.
దేవతలలో శ్రేష్ఠుడైన ఇంద్రునితో అదితి దేవి శోభించిన విధముగా, అపారమైన తేజస్సు గల ఆ కుమారునితో కౌసల్యాదేవి మిక్కిలి ప్రకాశవంతముగా శోభించెను.
కైకేయికి సత్యమైన పరాక్రమము కలవాడైన భరతుడు జన్మించెను. అతడు సాక్షాత్తు విష్ణువు యొక్క నాలుగవ భాగము మరియు సమస్తమైన మంచి గుణములతో నిండినవాడు.
ఆ తరువాత సుమిత్రాదేవి లక్ష్మణుడిని మరియు శత్రుఘ్నుడిని అను ఇద్దరు కుమారులను కనెను. వారు ఇరువురును వీరులు, అన్ని విధములైన ఆయుధ విద్యలందు నిపుణులు మరియు విష్ణువు యొక్క అంశముతో కూడినవారు.
భరతుడు పుష్యమి నక్షత్రమందు, మీన లగ్నమందు, ప్రసన్నమైన బుద్ధితో జన్మించెను. సౌమిత్రి అనగా లక్ష్మణుడు ఆశ్లేష నక్షత్రమందు, సూర్యుడు కర్కాటక రాశియందు ఉదయించుచుండగా జన్మించెను.
ఆ రాజు యొక్క గొప్ప ఆత్మలు కలిగిన నలుగురు కుమారులు వేరు వేరు సమయములందు జన్మించిరి. వారు గుణవంతులు, తగిన రూపము కలవారు మరియు అందమైన ప్రోష్ఠపద నక్షత్రముల వలె శోభించుచుండిరి.
గంధర్వులు మధురముగా గానము చేసిరి, అప్సరసలు నృత్యము చేసిరి. దేవ దుందుభులు మ్రోగినవి మరియు ఆకాశము నుండి పుష్ప వర్షము కురిసినది.
జనసమూహముతో నిండియున్న అయోధ్య నగరమందు గొప్ప ఉత్సవము జరిగెను.
రాజవీధులు జనసందోహముతోను, నటులు మరియు నర్తకులతోను నిండిపోయెను. గాయకులతోను మరియు వివిధ రకములైన వాద్యముల ధ్వనులతోను మారుమ్రోగెను.
రాజు సూతులకు, మాగధులకు మరియు వందిజనులకు బహుమతులను ఇచ్చెను. బ్రాహ్మణులకు ధనమును మరియు వేల కొలది గోవులను దానము చేసెను.
పదకొండు దినములు గడచిన తరువాత, ఆయన నామకరణ మహోత్సవమును చేసెను. పెద్దవాడైన రామునికి, కైకేయి కుమారుడైన భరతునికి…
సుమిత్ర కుమారుడైన లక్ష్మణునికి మరియు రెండవ కుమారుడైన శత్రుఘ్నునికి వశిష్ఠ మహర్షి పరమ సంతోషముతో ఆ సమయమునందు పేర్లు పెట్టెను.
ఆయన బ్రాహ్మణులను, పట్టణ ప్రజలను మరియు గ్రామీణ ప్రజలను భోజనము చేయించెను. బ్రాహ్మణులకు లెక్కలేనన్ని రత్నాల రాశులను దానము చేసెను.
వారి యొక్క జన్మ సంబంధిత మరియు ఇతర శుభ కార్యములన్నింటిని నిర్వహించెను. వారిలో పెద్దవాడైన రాముడు తండ్రికి ఆనందమును కలిగించువాడు మరియు సమస్త ప్రాణులకు స్వయంభువు వలె ప్రియమైనవాడుగా ఉండెను.
వారందరును వేదములను తెలిసినవారు, శూరులు మరియు లోక కళ్యాణమునకు అంకితమైనవారు. వారందరును జ్ఞానముతో నిండినవారు మరియు సమస్తమైన మంచి గుణములను కలిగియుండిరి.
వారిలో కూడా గొప్ప తేజస్సు కలవాడు మరియు సత్యమైన పరాక్రమము కలవాడైన రాముడు, నిర్మలమైన చంద్రుని వలె సమస్త లోకమునకు ప్రియమైనవాడు.
ఆయన ఏనుగులను ఎక్కి తిరుగుటలో, గుర్రాలపై స్వారీ చేయుటలో మరియు రథాలపై ప్రయాణించుటలో మంచి అభిప్రాయము కలవాడు. ధనుర్విద్యయందు నిరంతరము నిమగ్నమై ఉండువాడు మరియు తండ్రి సేవయందు ఆసక్తి కలవాడు.
లక్ష్మిని వృద్ధి చేయు లక్ష్మణుడు బాల్యము నుండి రామునితో మిక్కిలి స్నేహముగా ఉండువాడు మరియు నిత్యము తన పెద్దన్నయైన లోకారామునితో కూడి ఉండువాడు.
లక్ష్మణుడు రామునికి అన్ని విధాలా ప్రియమైనవాడు మరియు రాముని శరీరమునకు వేరొక ప్రాణము వలె ఉండువాడు, లక్ష్మీ సంపన్నుడు.
పురుషోత్తముడైన రాముడు లక్ష్మణుడు లేనిదే నిద్రపోలేడు మరియు రుచికరమైన ఆహారము తెచ్చినను లక్ష్మణుడు లేనిదే తినడు.
రాఘవుడు ఎప్పుడైతే గుర్రమును ఎక్కి వేటకు వెళ్ళునో, అప్పుడల్లా లక్ష్మణుడు ధనుస్సును ధరించి ఆయనను వెనుక నుండి అనుసరించుచు రక్షించుచుండును.
భరతునికి శత్రుఘ్నుడు లక్ష్మణుడి కంటే చిన్నవాడు మరియు నిత్యము ప్రాణముల కంటే ప్రియమైనవాడు. భరతుడు కూడా శత్రుఘ్నుడికి అంతే ప్రియమైనవాడు.
దశరథుడు ఆ నలుగురు గొప్ప భాగ్యము కలిగిన ప్రియమైన కుమారులతో దేవతలకు పితామహుడైన బ్రహ్మ వలె పరమ సంతోషమును పొందెను.
వారు ఎప్పుడైతే జ్ఞాన సంపన్నులయ్యారో మరియు సమస్తమైన మంచి గుణములతో నిండి యుండిరో…
సిగ్గు కలవారు, కీర్తిమంతులు, సర్వజ్ఞులు మరియు దూరదృష్టి కలవారు. అటువంటి ప్రభావవంతులు మరియు గొప్ప తేజస్సు కలవారైన వారి యొక్క తండ్రి దశరథుడు లోకాధిపతి అయిన బ్రహ్మ వలె సంతోషించెను.
ఆ మనుష్య శ్రేష్ఠులు వేదాధ్యయనమునందు నిమగ్నమై ఉండెడివారు, తండ్రి సేవయందు ఆసక్తి కలవారు మరియు ధనుర్విద్యయందు నిష్ణాతులు.
అప్పుడు ధర్మాత్ముడైన దశరథ మహారాజు తన ఉపాధ్యాయులు మరియు బంధువులతో కలిసి వారి వివాహముల గురించి ఆలోచించెను.
మంత్రుల మధ్య కూర్చుని ఆలోచించుచున్న ఆ మహాత్ముని వద్దకు గొప్ప తేజస్సు కలిగిన విశ్వామిత్ర మహాముని విచ్చేసెను.
ఆయన రాజును చూడవలెనని కోరుకుంటూ ద్వారపాలకులతో ఇట్లనెను: “గాధి కుమారుడైన కౌశికుడు (విశ్వామిత్రుడు) వచ్చాడని రాజుకు వెంటనే తెలియజేయండి.”
ఆ మాట విన్న ద్వారపాలకులు భయముతో రాజు అంతఃపురమునకు పరిగెత్తిరి. ఆ మాటలచే ప్రేరేపింపబడి వారందరు కలత చెందిన మనస్సుతో ఉండిరి.
వారు వెళ్ళి రాజభవనములో ఉన్న విశ్వామిత్ర ఋషిని, ఆ సమయమున వచ్చిన ఆయనను ఇక్ష్వాకు వంశపు రాజునకు తెలియజేసిరి.
వారి మాట విన్న రాజు, తన పురోహితునితో కలిసి ఏకాగ్ర చిత్తముతో, ఇంద్రుడు బ్రహ్మను ఎదుర్కొన్నట్లు సంతోషముగా ఆయనను ఎదుర్కొనుటకు వెళ్ళెను.
తేజస్సుతో ప్రజ్వరిల్లుచున్న, కఠినమైన వ్రతమును ఆచరించుచున్న ఆ తాపసిని చూసి, సంతోషమైన ముఖముతో రాజు ఆయనకు అర్ఘ్యమును సమర్పించెను.
ఆ ముని శాస్త్ర ప్రకారము రాజు ఇచ్చిన అర్ఘ్యమును స్వీకరించి, రాజు యొక్క క్షేమమును మరియు నిత్యత్వమును గురించి అడిగెను.
కౌశికుడు (విశ్వామిత్రుడు) ధర్మాత్ముడైన రాజును అతని నగరములోని, కోశాగారములోని, దేశములోని, బంధువుల మరియు స్నేహితుల యొక్క క్షేమమును గురించి అడిగెను.
“నీ సామంతులందరు నీకు విధేయులుగా ఉన్నారా? శత్రువులు జయించబడ్డారా? దైవ సంబంధిత మరియు మానవ సంబంధిత కర్మలు చక్కగా నిర్వహించబడుతున్నాయా?” అని అడిగెను.
మునిశ్రేష్ఠుడైన విశ్వామిత్రుడు వసిష్ఠుని కలిసి అతని క్షేమమును గురించి అడిగెను మరియు ఇతర గొప్ప ఆత్మలు కలిగిన ఋషులను కూడా వారి వారి మర్యాద ప్రకారము పలకరించెను.
వారందరును సంతోషమైన మనస్సుతో ఆ రాజు యొక్క నివాసములోనికి ప్రవేశించిరి, అక్కడ పూజింపబడి తమ తమ స్థానములందు కూర్చుండిరి.
అప్పుడు సంతోషమైన మనస్సు కలవాడైన రాజు, గొప్ప ఉదార స్వభావము కలవాడు మరియు సంతోషముగా విశ్వామిత్ర మహామునిని పూజించుచు ఇట్లనెను:
ఎడారిలో వర్షము కురిసినట్లు, సంతానము లేనివారికి మంచి భార్య ద్వారా పుత్రుడు కలిగినట్లు…
పోగొట్టుకున్నది తిరిగి లభించినట్లు, గొప్ప విజయము సాధించినప్పుడు కలిగే సంతోషము వలె, ఓ మహామునీ, మీ రాకను నేను భావించుచున్నాను. మీకు స్వాగతము!
ఓ బ్రాహ్మణుడా, నా సంతోషముతో నేను మీకు ఏమి గొప్ప కోరికను తీర్చగలను?
ఓ కౌశికా, మీరు నాకు తగిన పాత్రులు, అదృష్టవశాత్తూ మీరు విచ్చేసిరి. ఈరోజు నా జన్మ సఫలమైనది మరియు నా జీవితము చక్కగా గడచినది.
పూర్వము మీరు రాజర్షి అనే పేరుతో మీ తపస్సు ద్వారా ప్రకాశిస్తూ ఉండెడివారు. ఇప్పుడు మీరు బ్రహ్మర్షిత్వమును పొందితిరి, కాబట్టి మీరు నాకు అనేక విధములుగా పూజనీయులు.
ఓ బ్రహ్మణుడా, ఇది నాకు చాలా అద్భుతమైనది మరియు అత్యంత పవిత్రమైనది. ఓ ప్రభూ, మీ దర్శనము వలన నేను శుభప్రదమైన స్థానమునందు ఉన్నాను.
మీరు దేని కొరకు విచ్చేసిరో, మీ కోరిక ఏమిటో చెప్పండి. మీ కార్యమును నెరవేర్చుట ద్వారా నేను అనుగ్రహింపబడవలెనని కోరుకుంటున్నాను.
ఓ కౌశికా, మీరు మీ కార్యము గురించి సందేహించకూడదు. నేను దానిని పూర్తిగా నెరవేరుస్తాను, ఎందుకనగా మీరు నాకు దైవము వంటివారు.
ఓ ద్విజుడా, మీ రాక వలన నాకు గొప్ప అభ్యుదయము కలిగినది. మీ రాకతో నా ధర్మమంతయు అత్యుత్తమమైనదిగా మారినది.
ఆత్మజ్ఞాని మరియు వినయముగా చెప్పబడిన, హృదయమునకు ఆనందమును కలిగించు మరియు చెవులకు ఇంపుగా ఉండు ఆ మాటలను విని, గొప్ప గుణములు మరియు కీర్తి కలిగిన ఆ విశిష్టమైన పరమ ఋషి (విశ్వామిత్రుడు) అత్యంత సంతోషమును పొందెను.
ఇది వాల్మీకి మహర్షి రచించిన శ్రీమద్రామాయణము నందలి బాలకాండములోని అష్టాదశ సర్గ యొక్క భావము. ఈ ఘట్టము శ్రీరాముని మరియు ఆయన సోదరుల యొక్క దివ్యమైన జననమును, ఆ సమయమున అయోధ్యలో నెలకొనిన సంతోషకరమైన వాతావరణమును మరియు విశ్వామిత్రుని రాకను తెలియజేయుచున్నది.
🌐 సంబంధిత వ్యాసాలు: భక్తివాహిని రామాయణం
👉 రామ జననము – వాల్మీకి రామాయణం
👉 దశరథుని కథ – రాముని అవతారానికి నేపథ్యం
Valmiki Ramayan – Sanskrit & English
వాల్మీకి రామాయణం తెలుగు పద్యము PDF – archive.org
Ramakatha Rasavahini – by Sathya Sai Baba (English)
ప్రతి భాగానికి సంబంధిత భక్తివాహిని లింకులు జత చేస్తూ మరింత విలువనిచ్చేలా తయారు చేయవచ్చు.